اصطلاح مونوکسید امروزه سوخت بیشتر خانواده های شهر ما با استفاده از گاز شهری تامین می شود.گاز شهری ترکیبی از دو گاز اتان و متان است. این گاز برای سوختن مانند دیگر مواد سوختنی،اکسیژن مورد نیاز خود را از هوا ی اطراف گرفته و پس از سوختن تولید حرارت و نور و گازهای,co, co2, no2 و بخار آب می نماید. مونوکسید )اکسیدی که هر ملکول آن یک اتم اکسیژن داردبه طوری که مولکول منواکسید کربن به سرعت از غشاء مویرگی ریه عبور کرده و پس از ترکیب CO با ملکول هموگلوبین )Hb( و ایجاد کربوکسی هموگلوبین )COHb( باعث کاهش ظرفیت انتقال اکسیژن به بدن می شود
استفاده از گاز شهری که نوعی سوخت پاك به حساب می آید علیرغم محاسن زیادی که دارد گاهی اوقات بر اثر سهل انگاری ها عواقب بسیار دلخراشی دارد
چه طور بدن هنگام تنفس گاز مونوکسیدکربن واکنش نشان می دهد؟
همه وسایل و دستگاه هایی که وظیفه سوزاندن چیزی را دارند )مانند بخاری گازی یا نفتی، آبگرمکن و یا حتی موتور یک خودرو( تا حدودی تولید می کنند. تماس با گاز منوکسید کربن موجب ایجاد حالت های مختلف متناسب با سن و جنس فرد می شود. در صورتی که غلظت گاز منوکسید کربن در فضای زندگی بیش از 211ppm دویست و یازده باشد در اثر تماس با مجاری تنفسی و ورود به بدن، حالت سردرد، تهوع، تشنج ایجاد شده و در نهایت موجب مرگ خواهد شد.
همچنین با توجه به اینکه میل ترکیبی هموگلوبین خون که عامل انتقال اکسیژن به بافتهای بدن است با منوکسید کربن 241 دویست و چهل و یک برابر بیشتر از میل ترکیبی آن با اکسیژن است، از این رو وجود مقدار کمی از این گاز در هوای تنفسی قادر است مقادیر زیادی از هموگلوبین خون را به کربوکسی هموگلوبین که یک ترکیب پایدار است تبدیل کرده و از مقدار هموگلوبینی که اکسیژن را به بافتهای بدن می رساند بکاهد.
اگر این ماده بیش از 21 بیست و یک درصد با خون ترکیب شود باعث کندی تنفس و در صورتی که بیش از 91 نودو یک درصد ترکیب شود موجب افزایش ضربان قلب و تعداد تنفس شده و اگر این مقدار به بیش از 11 یازده درصد برسد احتمال مرگ افزایش می یابد. با کاهش دمای هوا، موارد ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن افزایش می یابد. برای جلوگیری از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن باید از افراد آشنا با وسایل گرمایشی برای وصل کردن بخاری استفاده کرد و از سالم بودن دودکش آن اطمینان حاصل کرد.
به همین منظور مردم باید در نصب بخاری ها دقت کنند، چراکه مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن غیرقابل حس و لمس، بی بو و بیرنگ است و مردم به راحتی تسلیم و قربانی آن می شوند.
مسمومیت با گاز مونوکسید کربن علائمی شبیه به سرماخوردگی دارد و فرد را دچار آب ریزش بینی، سردرد و سوزش چشم می نماید و مردم باید دقت کنند که اگر در یک زمان چند نفر در داخل یک محیط بسته دچار این علائم شوند به احتمال زیاد در خطر گاز مونوکسید کربن قرار دارند. افزایش و تجمع گاز مونو اکسیدکربن در بدن می تواند باعث ضعف عمومی سیستم عصبی مرکزی از جمله مرکز کنترل تنفس شده، سر درد، اغتشاش شعور، کما و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
گردآوری :پارسیان الکتریک لاله زار