گوش شنوندگان رادیو دیگر به آمار روزانه مرگ و میر بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن عادت کرده است. حالا دیگر اعداد است که ممکن است واکنشی آنان را شگفت زده کند یا نکند: مرگ شش نفر در استان یزد، گازگرفتگی 21 بیست و یک دانش آموز دبستانی در پیشوای ورامین، مرگ یک پدر و پسر بر اثر گاز گرفتگی در خیابان جیحون و...

مرگ و میر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسید کربن اتفاق تازه ای در کشور ایران نیست سالیانه تعداد زیادی از هموطنان در اثر مسمومیت با گاز منوکسید جان خود را از دست داده و یا دچار معلولیت های ذهنی و روانی ناشی از آن میگردند. منواکسیدکربن به عنوان شیطان سیاه معروف است و مرگ بر اثر آن را مرگ خاموش می خوانند مرور آمار سازمان پزشکی قانونی طی سال های گذشته بیانگر آن است که متاسفانه امروزه با روند رو به رشد گازگرفتی این قاتل خاموش زمستانی روبرو هستیم. این نکته ثابت می کند که ایرانیان، علیرغم تمام هشدارها، نه تنها از مرگ هموطنان خود بر اثر سهل انگاری در استفاده از وسایل گاز سوز عبرت نمی گیرند، که با رشد سالیانه بیست درصد به مدد مسمومیت با گاز منوکسید کربن به دیار باقی می شتابند. ترکیبات کربن: این ترکیبات شامل :کربنات - کربن تریاکسید - بیکربنات - هگزااکسوتریسیکلوبوتابنزن - اسید کربنیک - پنتاکربن دیاکسید - کربن دیاکسید - انیدرید ملیتیک - تتراکربن دیاکسید - اکسالیک انیدرید - کربن مونوکسید می شود. چرخه کربن چیست؟ کربن اساس حیات بر روی زمین است. ما از کربن ساخته شده ایم، کرین می خوریم، و تمدنهای ما- اقتصادهای ما، خانه های ما، وسائل حمل و نقل ما- بر اساس کربن ساخته شده اند. ما به کربن نیاز داریم، اما این نیاز همچنین با یکی از وخیم ترین مشکالتی که با آن مواجهیم، یعنی تغییرات آب و هوای جهانی و گرمایش جهانی ارتباطی تنگاتنگ دارد. کربن که در قلب ستاره های در حال پیر شدن ساخته می شود، از لحاظ فراوانی چهارمین عنصر در جهان است. اغلب کربن زمین - حدود 21111 میلیارد تون متریک- در سنگها ذخیره می شوند. بقیه کربن در اقیانوس، جو، گیاهان، خاك و سوختهای فسیلی قرار دارند کربن در میان هر یک از این محل های ذخیره را "چرخه کربن" می نامند که دارای دو بخش "کند"و "سریع" است.

هر تغییری در این چرخه که کربن را بیرون از این محلهای ذخیره براند، میزان کربن در سایر محلهای ذخیره را افزایش می دهد. تغییراتی که گازهای کربن را به درون جو می فرستند باعث افزایش درجه حرارت کره زمین می شوند. به نظر می رسد در دراز مدت چرخه کربن تعادلی را حفظ می کند که مانع می شود همه کربن کره زمین وارد جو شود )آنطور که در سیاره زهره رخ داده است( یا به طور کامل در سنگها محبوس بماند.

این تعادل مانند یک ترموستات به حفظ درجه حرارت کره زمین در حدی نسبتا پایدار کمک می کند. این ترموستات در طول چند صد هزار سال به عنوان بخشی از "چرخه کربن کند" عمل می کند. اما در دوره های کوتاه تر زمانی - ده تا صد هزار سال- درجه حرارت کره زمین می تواند تغییر کند.

و در حقیقت کره زمین میان عصرهای یخبندان و دوره های بینابینی گرمتر در این مقیاس زمانی نوسان کرده است. بخش هایی از چرخه کربن ممکن است حتی این تغییرات کوتاه مدت درجه حرارت را تشدید کند.

در طول مقیاس های زمانی بسیار طولانی )میلیونها تا دهها میلیون سال( حرکت صفحات تکتونیکی و تغییرات در میزان کربنی از درون زمین به بیرون نشت می کند، ممکن است درجه حرارت این ترموستات را تغییر دهد.

گردآوری و تدوین: پخش پارسیان الکتریک