گاز مونواکسید کربن ، گازی است بی رنگ و بی بو که از مهم ترین دلایل گازگرفتگی براثر استنشاق گاز منواكسید كربن، مكش نامناسب یا عدم مكش لوله های بخاری گازی، سوختن ناقص نفت بخاری های نفت سوز، بد كاركردن شومینه گازی یا سوخت ناقص و یا شومینه هایی با سوخت چوب، سوختن ناقص زغال در منقل های كرسی، بد كاركردن اجاق خوراك پزی، سوختن ناقص یا نامناسب آبگرمكن، ژنراتورهای خانگی و كار كردن خودرو در پاركینگ های در بسته است.
اولین علائم مسمومیت با گاز مونواکسید کربن احساس سنگینی سر و درصورتی که اکسیژن به شخص نرسد سرگیجه حالت تهوع و سوزش شدید در ناحیه چشم و گلو احساس گرفتگی و درد در قفسه سینه تشنج و احساس اشفتگی کاهش هوشیاری و مرگ است.بهترین راه پیشگیری از این فاجعه نصب سنسور های نشت گاز در محیط کار یا منزل است.از ان جایی که این گاز رنگ و بویی ندارد علاوه بر شناخت نسبی و اولیه ی فرد نسبت به مونو اکسید کربن فقط سنسور های نشت گاز قادر به شناسایی این گاز خطرناک هستند.و در صورتی که گاز در محیط کار و منزلتان نشت داشته باشد پدیده ی گازگرفتگی مسمومیت شدید و در نهایت مرگ به دنبال ان دامنگیر شما خواهد شد.این گاز اگر چه سبك‌تر از هواست اما قابلیت انتشارش در فضا بسیار زیاد است و به همین دلیل در تمامی نقاط مثلا یك اتاق اعم از بالا و پایین به سرعت متراكم میشود و چون هموگلوبین خون میل تركیبی فوق‌العاده‌ای با این گاز دارد -۳۰۰ سیصد برابر میل تركیبی با اكسیژن – وقتی این تركیب صورت می‌گیرد اكسیژن دیگر به بافت‌ها نرسیده لذا سریعا باعث مسمومیت شده و سلسله عصبی فلج میشود و قدرت هرگونه اقدامی از مسموم سلب میشود و مسموم به نوعی به خواب و مرگ آرام تن در می‌دهد. مهم‌ترین عامل بروز این نوع حوادث غفلت و عدم آگاهی مردم است. با اینكه بارها از سوی كارشناسان محترم سازمان در این خصوص هشدار داده شده است ظاهرا چون این قاتل پنهان غیرقابل حس و لمس، بی‌بو و بی‌رنگ است مردم كشنده بودن آن را باور ندارند و به راحتی تسلیم و قربانی آن می‌شوند. مسمومیت با گاز مونواکسید کربن علایمی شبیه به سرماخوردگی دارد. و فرد را دچار آب ریزش بینی، سردرد و سوزش چشم می نماید . دقت نمایید که اگر در یک زمان چند نفر در داخل یک فضای بسته دچار علائم بالا شوند احتمال زیاد در خطر گاز مونواکسید کربن قرار دارند .این افراد به علت مسمومیت با گاز مونواکسید کربن باید از فضای بسته خارج شوند. در صورت بیهوش شدن آنان، دکمه‌های لباسشان باز شود و اگر نمی‌توانند تنفس کنند در صورت آگاهی از چگونگی احیای بیمار، این اقدامات برای آنان صورت گیرد
در فصل سرما شومینه بخاری و یا هر سیستم گرمایشی گاز سوزتان را با احتیاط کامل نصب و راه اندازی کنید.
روشن نگه داشتن اتوموبیل ها برای مدت زمان طولانی در مکان های بسته چون گاراژ می تواند به گازگرفتگی منجر شود.
مقدار کمی مونو اکسید کربن در خون افراد سیگاری و افرادی که در شهر های بزرگ تجاری که کارخانه های بزرگی در ان ها راه اندازی شده است وجود دارد اما اگر این مقدار به بیش از ده درصد برسد دچار سرگیجه بی قراری خواب الودگی کاهش هوشیاری و تضعیف حافظه اختلالات تنفسی و بینایی و ممکن است باعث مرگ فرد شود.
مونواکسید کربن نسبت به اکسیژن، 250 دویست و پنجاه بار بیشتر تمایل به اتصال به هموگلوبین خون را دارد، و بالا رفتن درصد این گاز در بدن باعث جلوگیری از آزاد شدن اکسیژن در سلول های بافتهای بدن میشود
اگر فشار گاز مونو اکسید کربن در محیط افزایش یابد و از فضار اکسیژن کاسته شود باعث اختلالات تنفسی مسمومیت های شدید و در اخر مرگ می شود.
مونواکسید کربن گاز سمی و بی رنگ و بی بو است که از سوختن ناقص کربن، حاصل میشود چنانچه میدانید سلول های بدن برای تداوم حیات و انجام سوخت و ساز به اکسیژن نیاز دارند و کار انتقال اکسیژن به سلولهای بدن توسط هموگلوبین خون انجام می شود علت سمی بودن منواکسید کربن این است که میل ترکیبی هموگلوبین با این گاز بیشتر است.
وقتی گاز منواکسید کربن با هموگلوبین ترکیب می شود، تشکیل مونواکسید کربن هموگلوبین یا همان می دهد بدین ترتیب قدرت انتقال اکسیژن از هموگلوبین گرفته می شود.
فشار گاز مونواکسید کربن در هوا و مدت زمانی را که فرد در تماس با آن است، تعیین کننده بروز علائم و شدت مسمومیت تنفسی خواهد بود. باید در نظر داشت که مسمومیت با گاز مونواکسید کربن بدون تغییر در تعداد تنفس اتفاق افتاده و با علائم تهوع و سردرد همراه است.
در مسمومیت با این گاز رنگ قرمز روشن گیلاسی است که در پوست و مخاط و زیر ناخن فرد مصدوم مشخص می‌باشد.
هر گاه حدود 70% هفتاد درصد تا 80% هشتاد درصد هموگلوبین بدن با مونواکسید کربن ترکیب شود«مرگ» اتفاق می افتد. نکته قابل توجه این است که تماس مزمن و طولانی مدت با گاز مونواکسیدکربن حتی در مقادیر و دوزهای کمتر از دوز کشنده نیز می تواند سبب آسیب دیدگی مغز و بروز تغییرات ذهنی و گاهی نیز ایجاد حالتی شبیه به پارکینسون شود
لازم به ذکر است بدانیم اگر چنانچه کسی با گاز مونواکسید کربن دچار مسمومیت شده باشد بایستی سریعا او را از محیط آلوده به این گاز خارج نموده و در تماس با هوای آزاد گذاشت، در مسمومیت های شدید بایستی به مصدوم تنفس مصنوعی داده شود و چنانچه مقدور باشد تنفس با اکسیژن بر تنفس با هوای آزاد ارجحیت دارد.
مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن در کودکان و سالمندان زودتر بروز می‌کند،
با افزایش سرمای هوا، موارد ناشی از مسمومیت با گاز مونواکسید کربن افزایش می‌یابد اما افرادی که آب گرمکن دیواری در منزل دارند یا آب گرمکن‌های آنان در آشپزخانه قرار داده است حتی در تابستان احتمال دارد دچار گاز گرفتگی شوند البته در این فصل به علت باز بودن پنجره‌ها و روشن بودن کولرها، مونواکسید کربن چندان انباشته نمی‌شود این در حالیست که در فصل‌های سرد به علت تلاش برای حفظ هوای گرم داخل فضاهای بسته، احتمال گاز گرفتگی افزایش می یابد.
برای جلوگیری از مسمومیت با گاز مونواکسید کربن باید از افراد آشنا با وسایل گرمایشی برای وصل کردن بخاری استفاده کرد و از سالم بودن دودکش آن اطمینان حاصل کرد. دودکش بخاری باید حالت T داشته باشد و دچار فرسودگی نشده نباشد چون در این صورت باعث برگشت دود به داخل لوله بخاری میشود.
آب گرمکن‌ها نیز ممکن است باعث بروز مسمومیت شوند بنابراین باید حسن عملکرد این وسایل را نیز بررسی کرده و از دودکش بدون کلاهک نیز استفاده نکنیم.
شومینه ها نیز اگر بر اساس استانداردها ساخته نشده باشند و باعث خروج گازها نشود ممکن است باعث ایجاد مسمومیت شود چون گاز مونواکسید کربن در فضای بسته مسمومیت ایجاد می‌کند
علل های تولید گاز مونو اکسید کربن در یک منزل یا محیط کار به شرح زیر می باشد.
-استفاده از وسایل گاز سوز بدون دودکش.
-نقص در دودکش و بی احطیاتی در نصب وسیله ی گازسوز.
-استفاده از وسایل اشپزی جهت گرم کردن محیط.
-به کاگیری از روشنایی های قدیمی گازسوز در مکانی بدون تهویه به مدت طولانی.
-مشکلات دودکش شومینه.
-معیوب بودن مشعل شوفاژ.
-ابگرمکن های دیواری و زمینی با دودکش های نامناسب.
-روشن بودن اتوموبیل در پارکینگ به مدت زمان طولانی.
راه حل اصلی مقابله با گازگرفتگی:
با استفاده از سنسور های نشت گاز محل زندگی تان را به محلی ایمن برای خود و خانوادتان تبدیل کنید .نصب اسان فقط با متصل شدن به پریز برق توسط یک ادابتور 9 ولت 1 امپر به برق 220 ولتی متصل میشود.
کالای برق فروغی تهیه و توزیع سنسسور های نشت گاز خانگی و صنعتی در خدمت شما عزیزان
