کنتاکتور(Contactor) : یک کلید کنترل شونده به صورت الکتریکی است که برای کلیدزنی یک مدارفرمان یا قدرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتور مشابه رله می باشد , با این تفاوت که کنتاکتور برای عملکردهایی که احتیاج به آمپر بالا می باشد به کار می‌رود.
کنتاکتورها در رنج و ابعاد متفاوتی وجود دارند . از کنتاکتورهای کوچک با ولتاژ ۲۴ولتDC و توانایی قطع تنها ۱ آمپر را دارند, گرفته تا کنتاکتورهای با طول ۱ متر با ولتاژهای چند کیلوولت و آمپراژ چند هزار آمپر.
کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها, بانکهای خازنی, مدارات روشنایی, گرمکن‌های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شوند.
کنتاکتور از چهار قسمت اصلی تیغه, بوبین, محفظه(Frame) عایقی و رله حرارتی تشکیل شده است.
تیغه‌اصلی :
تیغه‌های هر کنتاکتور به دو بخش تقسیم می‌شود. تیغه‌های قدرت و تیغه‌های فرمان. وظیفه اصلی تیغه‌های قدرت هدایت جریان اکتریکی پس از هر بار تحریک شدن بوبین از خود است. تیغه‌های فرمان نیز همان طور که از نامشان مشخص است برای استفاده در مدار فرمان به کار می‌رود. تیغه‌های فرمان به دو صورت نرمالی باز (normaly open) و نرمالی بسته (normaly close)بر روی بدنه کنتاکتور تعبیه شده‌اند. این تیغه‌ها پس از هر بار تحریک شدن بوبین تغییر وضعیت داده و به حالت عکس تغییر وضعیت می دهند.
بوبین :
بوبین یک هسته مغناطیسی سیم پیچی شده است که نیروی لازم را برای اتصال فیزیکی کنتاکت های هادی الکتریسته فراهم می سازد.
محفظه :
این بخش, برای ایزوله و عایق کردن بخش های هادی و خطرناک کنتاکتور و حفظ جان کسانی که با کنتاکتور کار می کنند استفاده می شود . جنس محفظه معمولاً از مواد عایق الکتریسیته است.
تیغه کمکی :
تیغه های کمکی,تیغه های فرمان نرمالی باز و نرمالی بسته می باشند که بالای بدنه کنتاکتور و یا در بعضی از مدل های آن در کنار بدنه کنتاکتور تعبیه و نصب می شوند و بدین ترتیب با هر بار تحریک شدن بوبین کنتاکتور ,این تیغه ها تغییر وضعیت می دهند
رله حرارتی :
معمولاً برای حفاظت از بارهایی که به کنتاکتور بسته می‌شود از رله حرارتی یا بی متال استفاده می‌شود. این نوع رله‌ها در برخی از انواع کنتاکتور بر روی بدنه تعبیه شده‌اند و در انواع دیگر به صورت اختیاری بر روی کنتاکتور بسته می‌شوند. اگر بار داده شده به کنتاکتور جریانی بیش از حد مجاز از شبکه بکشد رله حرارتی وارد عمل شده و از صدمه زدن به بار الکتریکی جلوگیری می‌نماید.
مزایای استفاده از کنتاکتورها نسبت به کلید دستی :
۱- مصرف کننده از راه دور کنترل می شود .
۲- از چند نقطه می توان مصرف کننده را کنترل کرد .
۳- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل گوناگون کار مصرف کننده وجود دارد .
۴- سرعت قطع ووصل کنتاکتور بالا و استهلاک آن کم است .
۵- از نظر حفاظتی مطمئن ترند وحفاظت مطمئن وکاملتر دارند.
۶- عمر مفید آنها بیشتراست .
۷- هنگام قطع برق مدار مصرف کننده نیز قطع می شود وبه استارت مجدد نیاز پیدا می کند , در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلوگیری می شود.
اين متن به سفارش وبسايت پارسيان الكتريك لاله زار بخش مقالات برق و الكتريك گردآوري شده است.شمارگان 218
گردآوري و تدوين: فاطمه فروغي