موتور سه فاز مدارهای الکتریکی دستگاهی است شامل سه مدار با نیروهای محرکه الکتریکی متناوب با فرکانس یکسان ، که نسبت به یکدیگر به اندازه 1/3 دوره اختلاف فاز دارند . هر تک مدار از این دستگاه فاز نامیده می‌شوند، دستگاه جریانهای متناوب با اختلاف فاز در این مدارها به جریان سه فاز معروف است. تقریبا تمام مولدهایی که در نیروگاههای الکتریکی نصب می‌شوند مولدهای سه فاز هستند. یک چنین مولدی اصولا ترکیبی از سه مولد AC در یک ماشین است. این مولدها به طوری طراحی می‌شوند که با برق سه فاز همخوانی داشته باشند .
ساختمان موتور سه فاز
موتور سه فاز شامل سه سیم پیچ جدا از هم است که در پوسته ماشین است و نسبت به یکدیگر با فرکانس برابر القا می‌شوند، ولی در لحظه‌هایی که این نیروهای محرکه الکتریکی به 0 می‌رسند (یک مقدار بیشینه به دست می‌آورند) به اندازه یک سوم دوره نسبت به یکدیگر اختلاف فاز دارند.
در موتورهاي سه فاز يا هواسازهاي كارا (براي مثال اكثر بخش هاي York كه بالاي 5/2 تن هستند، سه فاز اند) هر سه فاز برق مورد استفاده قرار مي گيرد چرا كه اين بهترين راه انتقال مقادير بزرگ توان الكتريكي است. گفتني است كه راه اندازي موتور، توان بيشتري را نياز دارد.
برخي دستگاه هايي ساخته شده اند كه يك سه فاز مصنوعي را از يك برق تك فاز تپ ـ وسط (240 ولت متناوب در ايلات متحده، با تفكيك زاويه 180 درجه) ايجاد مي كنند. اين عمل با ايجاد يك "زير فاز" سوم بين دو قطب انجام مي شود كه منجر به يك تفكيك فاز 90=90-180 درجه اي مي شود. بسياري از دستگاه هاي سه فاز بر اين اساس كار مي كنند، اما با يك فركانس پايين تر.
برخي اوقات برق تك فاز تپ ـ وسط240 ولت متناوب، به غلط برق "دو فاز" خوانده مي شود. بايد توجه شود كه يك سيستم دو فاز سيستمي است كه در آن دو ولتاژ داراي اختلاف 90 درجه اي هستند.
نحوه اتصال فازهای موتور سه فاز:
-هر سیم پیچ مولد سه فاز مستقل است. با اتصال سیمها به آنها می‌توان سه مدار مستقلی به دست آورد که به بارهای گوناگون ، مثلا لامپها ، انرژی می‌رسانند، در این حالت برای انتقال تمام انرژی شش سیم مورد نیاز است. البته می‌توان سیم پیچهای مولد سه فاز را چنان وصل کرد که بتوان این کار را با چهار و حتی سه سیم انجام داد، یعنی به مقدار زیادی در مصرف سیمها صرفه جویی کرد. اولین این روشها به اتصال ستاره‌ای معروف است.
-سه رشته از کابل که از نقاط شروع سیم پیچها گرفته می‌شوند و سیم نول که به نقطه زمین مولد متصل می گردد بنابراین ، با اتصال ستاره‌ای یک دستگاه چهار رشته ای حاصل می‌گردد. ولتاژ بین خنثی و شروع یک فاز ، ولتاژ فاز نامیده می‌شود، و در نهایت عم می نماید .
-اتصال برق سه فاز برای موتور های مورد استفاده قرار می گیرد که توان بالایی دارند (معادن و کارخانه جات) و دارای ولتاژ بالا یی نیز هستند مانند 6 کیلو ولت به بالا و باعث کاهش هدر رفتن برق در آن ها می گردد .
این متن به سفارش وبسایت پارسیان الکتریک لاله زار بخش مقالات برق والکتریک گردآوری شده است.شمارگان62
گردآوری وتدوین خانم همتی