اگر خروجی قطبهای روتور به وسیله کلکتورها از موتور خارج شده و به یک منبع خارجی وصل شود به طوری که روتور نیز به نوبه خود میدانی جداگانه و مداوم را ایجاد کند به موتور موتور سنکرون یا همزمان گفته میشود. سرعت چرخش روتور در موتورهای سنکرون همواره برابر سرعت میدان دوار است و به همین دلیل این موتورها را همزمان مینامند.
از این موتورها میتوان به عنوان یک ژنراتور جریان متناوب نیز استفاده کرد.
امروزه موتورهای سنکرون را اغلب به وسیله کنترل کنندههای ترانزیستوری فرکانس راهاندازی میکنند. این موتورها همچنین میتوانند به صورت یک موتور القایی نیز راهاندازی شوند به این صورت که در روتور این موتورها از میلههای هادیی شبیه روتورهای قفسی استفاده میشود و پس از راهاندازی، این قسمت روتور خود به خود از مدار خارج میشود به این صورت که پس از رسیدن موتور به دور نامیمقدار ناچیزی جریان در قفس رتور القا میشود و بدین ترتیب تقریباً از مدار خارج میشود.
یکی از کاربردهای موتورهای سنکرون اصلاح ضریب توان است. در مراکز صنعتی تقریباً تمامیبارها (به جز موتورهای سنکرون پر تحریک) از انرژی الکتریکی به صورت پس فاز استفاده میکنند. بارهای پس فاز موجب به وجود آمدن اختلاف فاز در مدار شده و ضریب توان مدار را کاهش میدهند که این میتواند موجب به وجود آمدن تلفات اضافی در طول خطوط شود. به دلیل خصوصیت خاص موتورهای سنکرون میتوان از آنها برای اصلاح ضریب توان نیز استفاده کرد، چراکه در صورتی که موتور سنکرون در حالت پر تحریک کار کند تقریباً مانند یک بار خازنی عمل کرده و از انرژی الکتریکی به صورت پیش فاز استفاده میکند و به این ترتیب میتوان از یک موتور سنکرون به جای خازنهای اصلاح ضریب توان استفاده کرد. این خصوصیت موتورهای سنکرون باعث شده که با وجود مشکلات مربوط به راهاندازی آنها، استفاده از آنها هنوز رایج باشد.
برخی از بزرگترین موتورهای جریان متناوب در نیروگاه های آب تلمبه ای مورد استفاده قرار میگیرند چراکه این موتورها به راحتی میتوانند نقش ژنراتور را ایفا کنند و به این ترتیب در ساعات کم مصرف انرژی الکتریکی به صورت موتور عمل کرده و آب را به مخزن پر ارتفاعی پمپ کنند و سپس در ساعات پر مصرف با پایین آمدن آب به صورت ژنراتور عمل کرده و از شبکه پشتیبانی کنند. در نیروگاه آب تلمبهای Bath County در ویرجینیای آمریکا از شش ژنراتور سنکرون ۳۵۰ مگاواتی استفاده شدهاست که در زمان پمپ، هرکدام میتوانند توانی برابر ۵۶۳۴۰۰ اسب بخار (۴۲۰۱۲۷ کیلووات) تولید کنند.
راهاندازی
موتورهای آسنکرون با توجه به قدرت و ولتاژ آن به طرق مختلف راهاندازی میشوند و با توجه به اینکه موتور در لحظه شروع به کار جریان زیادی از منبع الکتریکی میکشد و این جریان زیاد علاوه بر اینکه به خود موتور صدمه میزند به مصرف کنندههای دیگری که از این خط مشترک تغذیه میشوند لطمه زده و کار آنها را مختل میسازد.
موتور آسنکرون معمولاً به روشهای زیر راهاندازی میشود در نتیجه جریان راهاندازی کم میشود:
به طور مستقیم
برای موتورهایی که بزرگ نیستند و آمپر زیادی از شبکه نمیکشند بوسیله یک کلید سه قطبی به شبکه متصل میشوند.
توسط کلید یا مدار ستاره–مثلث
ابتدا ولتاژ اولیه را که بر هر فاز متصل میشود، را کم میکنیم سپس وقتی که موتور به دور نرمال خود رسید ولتاژی را که به هر فاز میرسد زیاد میکنیم. بنابراین در لحظه اول کلید به حالت ستاره بوده یعنی ولتاژ دو سر هر فاز به u/√۳ تقلیل مییابد در نتیجه موتور با توان ۳/۱ توان نامیخود کار میکند. استعمال کلید روی انواع موتورها با روتور قفسهای یا روتور سیم پیچی امکانپذیر است. ولی در موتورهایی که با بار زیاد کار میکنند از کلید برای راهاندازی استفاده نمیشود. چون گشتاور مقاوم بار زیاد است.
توسط کمپانساتور
این وسیله راهاندازی که اتوترانسفورماتور کاهنده است بین موتور و شبکه قرار میگیرد. این طریق راهاندازی به دلیل اینکه جریان شروع به کار و گشتاور شروع به کار هر دو به یک نسبت پایین میآیند خیلی خوب است. ولی چون هزینه آن گران است فقط در موتورهایی که قدرت زیاد دارند استفاده میشوند.
اضافه کردن مقاومت در مدار استاتور
برای جلوگیری از عبور جریان زیاد در موقع راهاندازی موتور میتوان مقاومتهایی به طور سری سر راه سیم پیچیهای موتور قرار دارد. و به تدریج که موتور دور میگیرد دسته مقاومتهای راه انداز را به طرف چپ حرکت داده در این صورت کمکم مقاومتها از سر راه مدار خارج میشود. این طریق راهاندازی به دلیل تلفات انرژی در مقاومتها زیاد و نیروی کشش در لحظه شروع به کار کم، استعمال کمیدارد.
این متن به سفارش وبسایت پارسیان الکتریک لاله زار بخش مقالات برق والکتریک گردآوری شده است.شمارگان65
گردآوری وتدوین خانم همتی