معرفی رشته برق و الكتريك
مهندسی برق و الكتريك
با نگاهی اجمالی به صنعت در می‌یابیم که در ابتدا ( از رنسانس تا قرن بیستم) تمام ابزارها و صنایع، مکانیکی بوده اند و مهندسی عموما به طراحی و ساخت این وسایل مکانیکی اطلاق می‌شد؛ اما با به کارگیری الکتریسیته در صنایع، از حجم ابزارها و دستگاه‌ها کاسته شد و صنایع پیچیده تر شد. رشته ی برق و الكتريك در آغاز با مکانیک همراه بود و الکترومکانیک خوانده می‌شد؛ اما با رشد و پیشرفت چشم گیر، این رشته راه خود را از مکانیک جدا کرد و به عنوان رشته ای مستقل مطرح شد. به جرأت می‌توان ادعا کرد که علم و صنعت پیشرو در نیم قرن اخیر، رشته ی مهندسی برق و الكتريك بوده است. با توجه به وسعت صنعت برق و الكتريك و پیشرفت زیاد آن، این رشته خود به چند گرایش تقسیم شده است. کامپیوتر به عنوان وسیله ای الکترونیکی، از مصنوعات و تولیدات رشته ی برق و الكتريك است. در گذشته، مسایل مربوط به کامپیوتر در رشته ی برق و الكتريك مطرح می‌شد؛ اما با گسترش و تعمیق روز افزون آن، اینک از رشته ی برق و الكتريك جدا شده و به عنوان رشته ای مستقل مطرح است. رشته ی برق و الكتريك در مقطع کارشناسی به چهار گرایش: مخابرات، کنترل، قدرت و الکترونیک تقسیم می‌شود. دانشجویان در ابتدا بدون تعیین متقاضیان هر گرایش پس از گذراندن درس های پایه و اصلی، با توجه به معدل درس های گذرانده شده و ظرفیت و توان علمی هر دانشکده به انتخاب گرایش می‌پردازند. تفاوت این گرایشها چیزی در حدود 20 واحد درسی است زیرا در مسایل کاربردی هر چهار نوع تخصص مورد نیاز است و این تفکیک در مسایل علمی اعتباری ندارد.
1. گرایش مخابرات:
شبکه ی مخابراتی مثل سلسله ی اعصاب انسان جامعه ی جهانی را تشکیل می‌دهد. تخصص در زمینه ی شناخت، نحوه ی عملکرد و چگونگی نگهداری و بهره برداری، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم های مخابراتی، از شناخت و اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف اصلی رشته ی مخابرات، انتقال اطلاعات است. این اطلاعات به سه شکل صوتی، تصویری و داده (DATA) است. در میان تمام گرایش های برق و الكتريك، گرایش مخابرات بیشترین خصلت ریاضی را دارد و تمام تئوری‌ها در قالب ریاضیات پیشرفته در آن مطرح می‌شود. دو درس "آمار و احتمالات" و "الکترومغناطیس" از درس های بنیادی این رشته اند.
2. گرایش کنترل:
همان طور که از نام گرایش بر می‌آید، هدف این علم، کنترل رفتار سیستم های مختلف با توجه به ورودی های داده شده است. در تمامی سیستم ها، مساله ی کنترل اتوماتیک تغییر رفتار سیستم برای نزدیک کردن پاسخ های آن به مقادیر مطلوب، همواره مورد نظر است. مثل کنترل دمای یک کوره، کنترل دور الکتروموتور، کنترل موشک، کنترل هواپیما و سفینه، کنترل ارتفاع آب و کنترل جریان و ولتاژ یک سیستم و نظایر این ها. در این علم، با روش های کنترل یک سیستم سر و کار داریم؛ نه با خود سیستم. ضروری است یک دانشجوی کنترل از پایه ی ریاضی و دانش کامپیوتری قوی برخوردار باشد.
3. گرایش قدرت:
موضوع اصلی این گرایش تولید، انتقال، توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی است. مهندسی سیستم های قدرت و ماشین های الکتریکی، دو شاخه کلاسیک این گرایش هشتند که در آنها مسایلی نظیر بررسی، طراحی، بهره برداری، کنترل و حفاظت سیستم های قدرت و اجزای آن مورد مطالعه قرار گرفته، اصول کاری و طراحی انواع ماشین های الکتریکی آموزش داده می‌شود. بررسی قواعد و قوانین حاکم بر موتورها و ژنراتورها در زمره ی مطالبی است که یک مهندس قدرت برای کار در زمینه های فوق باید از آن اطلاع کافی داشته باشد. از دیگر وظایف یک مهندس قدرت، آشنایی با روش های توزیع و پخش جریان در یک کارخانه، ساختمان یا یک منطقه یا یک شهر است. از آن چه گفته شد، عملی بودن و کاربردی بودن درس های مربوط به این گرایش معلوم می‌شود و می‌توان حدس زد که بازار کار وسیعی دارد.
4. گرایش الکترونیک:
الکترونیک، علم و تکنولوژی عبور ذرات باردار در یک گاز یا یک خلاء یا یک نیمه هادی است. به عبارتی، مطالعه اثرات مطلوب مورد نظر را انجام می‌دهد. الکترونیک نوین، به وجود آورنده ی سیستم‌ها و ابزارهای پیچیده ای است که در بسیاری از مصارف زندگی روزمره و شاخه های مختلف صنعت، پزشکی و مهندسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مباحث درسی در رشته ی الکترونیک به دو دسته ی کلی، دیجیتال و آنالوگ قابل تقسیم است. در مباحث دیجیتال همه ی دیتاها به صورت کد (0 یا 1) بیان می‌شود که کد صفر معرف ولتاژ صفر و کد 1 معرف ولتاژ 5+ ولت است. ولی در مباحث آنالوگ اطلاعات می‌توانند دانه های ولتاژی مختلفی را در بر داشته باشند (محدودیتی ندارد). مباحث دیجیتال مهندسی برق و الكتريك الکترونیک را به رشته کامپیوتر نزدیک کرده است. پرداختن به فیزیک و تکنولوژی، ساخت نیمه هادی‌ها و طراحی مدارهای مجتمع میکروالکترونیک، در مقطع فوق لیسانس گرایش الکترونیک صورت می‌گیرد؛ ولی از آنجا که تکنولوژی، ساخت بسیار پیشرفته ای دارند که مستلزم هزینه و سرمایه گذاری زیادی است، در درس ساختار و زبان ماشین، اصول ساختمان داخلی کامپیوتر و نحوه ی کار آنها و چگونگی برنامه نویسی به زبان ماشین آموزش داده می‌شود. اینک با تجمع آی سی های مختلف و برنامه نویسی آن ها، میکروپروسسورها که قلب کامپیوتر هستند، ساخته می‌شود. گرایش الکترونیک به گرایش سخت افزار نزدیک می‌شود و دانشجویان برق و الكتريك می‌توانند با انتخاب درس های اختیاری به مسایل الکترونیکی کامپیوتر بپردازند.
درس های مهم در این رشته:
به جرات می‌توان گفت که مهندسی برق و الكتريك از آن دسته رشته هایی است که ریاضیات کاربرد بسیار زیادی در آنها دارد. فیزیک نیز به دلیل ماهیت رشته، کاربردی وسیع در این رشته دارد
گرایش ها و موقعیت شغلی مهندسی برق و الكتريك
1- الكترونيك: پس از طي دوره تحصيلات تكميلي دانشجويان گرايش الكترونيك بايد توانايي طراحي و ساخت انواع مدارهاي مجتمع، ميكروپروسسورها، مدارهاي الكترونيكي مورد نياز در صنايع مختلف و ديگر توانايي‌هاي لازم در صنايع الكترونيكي را به دست آورند. فارغ‌التحصيلان اين گرايش مي‌توانند در وزارت صنايع، كارخانجات تابع آن، مراكز تحقيقات نظامي، صنايع هواپيمايي و ديگر مراكز مرتبط جذب بازار كار شوند.
2- قدرت: فارغ‌التحصيلان گرايش قدرت پس از اتمام دوره فوق ليسانس خود، مي‌توانند توانايي محاسبات خطوط انتقال نيرو، طراحي دكل‌ها و پست‌هاي فشار قوي و ضعيف، طراحي و ساخت انواع ترانسفورماتورها و موتورهاي صنعتي را پيدا كنند. وزارت نيرو، كارخانجات صنعتي، واحدهاي توليدي بزرگ، نظارت در كارگا‌ه‌هاي موتور پيچي و ساخت الكتروموتورهاي مختلف و تابلوهاي صنعتي، نظارت در سيم‌كشي و طراحي سيستم برق و الكتريكي ساختمان‌هاي بزرگ از جمله مراكز جذب فارغ‌التحصيلان گرايش قدرت مي‌باشد.
3- كنترل: پردازش و تحليل و مقايسه فرآيند توليد، طراحي سيستم‌هاي كنترلي، استفاده از كامپيوتر، آمار و رياضيات جهت كنترل هر چه بهتر سيستم‌ها افزايش بهره‌وري از جمله توانايي‌هاي به دست آمده براي گرايش كنترل پس از اتمام تحصيلات تكميلي است. تقريباً تمامي صنايع مرتبط با برق و الكتريك در نيروهاي استخدامي خود از فارغ التحصيلان اين گرايش استفاده مي‌كنند.
4- مخابرات: طراحي مدارهاي RF، مخابرات سيار، فيبر نوري، سيستم‌هاي كدينگ و رمزنگاري، طراحي انواع فرستنده‌ها و گيرنده‌هاي مخابراتي، تجهيز، تعمير و بهينه‌سازي شبكه‌هاي مخابراتي، طراحي آنتن‌ها، سيستم‌هاي بي‌سيم، رادارها و دكل‌هاي مخابراتي از جمله توانايي‌هاي به دست آمده براي فارغ‌التحصيلان گرايش مخابرات مي‌باشد. معمولاً شركت‌هاي مخابرات، بخش‌هاي خصوصي فعال در زمينه تلفن همراه، صنايع نظامي و هواپيمايي، صدا و سيما از جمله مراكز پذيراي فارغ التحصيلان اين گرايش مي‌باشند.
5-مهندسي پزشكي: ساخت اعضاي مصنوعي، ساخت وسايل آزمايشگاهي، ساخت دستگاه‌هاي اندازه‌گيري پزشكي، ساخت دستگاه‌هاي ليزر از جمله توانايي‌هايي است كه دانشجويان اين گرايش پس از فارغ‌التحصيل شدن به آن دست پيدا خواهند كرد. بازار كار نسبتاً مناسب اين رشته در مراكز ساخت وسايل پزشكي، بخش‌هاي خصوصي بزرگ، بيمارستان‌ها ومراكز آزمايشگاهي مجهز مي‌باشد
مهندسی برق و الكتريك دانش تحلیل و بررسی ریاضی پدیده‌هایی فیزیکی است که به نحوی به بارهای الکتریکی و حرکت و آثار آنها (از قبیل جریان الکتریکی، پتانسیل الکتریکی، میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی، موج الکترومغناطیسی، نیروی الکتریکی، نیروی مغناطیسی و...) مربوط می‌شوند.
این رشته در دانشگاه‌های ایران به پنج گرایش تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
مهندسی مخابرات
مهندسی کنترل
مهندسی الکترونیک
مهندسی قدرت
مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
به تازگی دانشگاه صنعتی شریف گرایش سیستمهای دیجیتال را به ۵ گرایش فوق اضافه کرده‌است و در این دانشگاه مهندسی برق و الكتريك در مقطع کارشناسی در ۶ گرایش تدریس می‌شود.
همچنین در دانشگاه صنعت آب و برق و الكتريك گرایش شبکه‌های انتقال و توزیع تدریس می‌شود که این گرایش تخصصی مخلوطی از گرایش قدرت و مباحث مربوط به شبکه سراسری برق و الكتريك و مدیریت توزیع و مصرف می‌باشد.
در ایران مهندسی قدرت نسبت به بقیه بازار کار بهتری دارد و بیشتر شرکت‌ها این مهندسی را بیشتر اعلام نیاز می‌نمایند. البته رفته رفته بازار کار قدرت کمتر شده وبدلیل بیشتر شدن اتوماسیون صنعتی جای خود (بازار کار)را به مهندسی کنترل می‌دهد. به طوری که در چند سال اخیر متقاضیان شرکت در تحصیلات تکمیلی تمایل بیشتری نسبت به شرکت در گرایش کنترل دارند. در برخی از دانشگاه‌های کشورهای اروپایی و آمریکا، دانشکدهٔ کامپیوتر هم جزیی از دانشکدهٔ برق و الكتريك می‌باشد.
محتویات
[نهفتن]
۱ گرایشهای مقطع کارشناسی در ایران
۲ دروس پایه و مشترک
۲.۱ گرایش قدرت
۲.۲ گرایش الکترونیک
۲.۳ گرایش مخابرات
۲.۴ گرایش کنترل
۳ آینده شغلی، بازار کار، درآمد
۴ وضعیت تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی
۵ پیوند به بیرون
۶ منابع
گرایشهای مقطع کارشناسی در ایران
رشته مهندسی برق و الكتريك در مقطع کارشناسی دارای ۴ گرایش الکترونیک، مخابرات، کنترل و قدرت است. البته گرایشهای فوق در مقطع لیسانس تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در ۴۰ واحد یا کمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق و الكتريك در بازار کار جذب گرایشهای دیگر این رشته می‌شوند. fd
دروس پایه و مشترک
از جملهٔ دروس مشترک میان تمامی گرایشهای مهندسی برق و الكتريك موارد زیر را می‌توان ذکر کرد:
فیزیک مکانیک
فیزیک الکتریسیته
مدارهای الکتریکی ۱ و ۲
الکترونیک ۱و ۲
الکترومغناطیس
تجزیه و تحلیل سیگنال‌ها و سیستم‌ها
ماشین‌های الکتریکی ۱ و ۲
کنترل خطی۱
بررسی سیستمهای قدرت ۱
اندازه‌گیری الکتریکی
مدارهای منطقی
ریاضی۱ و۲
ریاضیات مهندسی
معادلات دیفرانسیل
محاسبات عددی
گرایش قدرت
خطوط انتقال نیرو (فشار قوی)
به جرات می‌توان گفت در دنیای امروز با این آمار رشد جمعیت و توسعه شهری بدون ایجاد سیستم‌ها و شبکه‌های تولید و توزیع انرژی الکتریکی زندگی غیر ممکن است. هدف اصلی مهندسی قدرت تولید برق و الكتريك در نیروگاه‌ها، انتقال نیرو از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبکه‌های شهری و روستایی و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و کارخانجات است. بنابراین یک مهندس قدرت باید به روشهای مختلف تولید برق و الكتريك، خطوط انتقال نیرو و سیستمهای توزیع آشنا باشد.
این گرایش، به عنوان قدیمی ترین و اصلی ترین گرایش در رشته مهندسی برق و الكتريك، خود به چندین زیرگرایش تقسیم می‌شود.
در مبحث انتقال و توزیع، روشهای مختلف انتقال برق و الكتريك اعم از کابل‌های هوایی و زیرزمینی، اصول مهندسی فشار قوی و حفظت از سیستمهای برق و الكتريكی و همچنین مدیریت شبکه و توزیع بهینه را مطالعه می‌کنند.
در مبحث حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی که در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسان‌ها و تاسیسات الکتریکی را در برابر حوادث مختلف محافظت می‌کنند.
یکی دیگر از شاخه‌های قدرت نیز ماشین‌های الکتریکی است که شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الکتریکی می‌شود که این شاخه از زمینه‌های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است. یکی از مباحث مهم در این زمینه به کارگیری ابر رساناهاست که به نظر می‌رسد آینده‌ای متحول را برای مهندسی قدرت رقم خواهد زد.
و در آخر سیستمهای قدرت که به بررسی تجزیه و تحلیل سیستم‌ها می‌پردازد. دانشجویان در این گرایش با انواع نیروگاه‌های آبی، گازی، سیکل ترکیبی و... آشنا می‌شوند. ماشین‌های الکتریکی ۳، بررسی سیستمهای قدرت ۲، حفاظت سیستم، رله و حفاظت، اصول مهندسی عایق و فشار قوی، تولید و نیروگاه، طراحی و توسعه شبکه و مدیریت توزیع از اصلی‌ترین دروس این گرایش می‌باشند.
گرایش الکترونیک
مدارهای پیچیده الکترونیکی
الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در خلاء در مواد رسانا و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می‌پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می‌کند. البته متاسفانه به علت عدم امکانات موجود در ایران، تولید قطعات الکترونیکی در ایران صورت نمی‌گیرد.
به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می‌توان به دو شاخه اصلی «ساخت قطعات و کاربرد مداری قطعه» و «طراحی مدارهای الکتریکی» تقسیم کرد.
سیگنالهاو سیستم‌ها، تکنیک پالس، الکترونیک ۳، میکروپروسسور، معماری کامپیوتر، مدارهای مخابراتی، فیزیک مدرن و فیزیک الکترونیک از جمله دروس اصلی گرایش الکترونیک محسوب می‌شوند.
گرایش مخابرات
يك رادار مخابراتی
هدف از مخابرات ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه‌ای به نقطه دیگر است که این اطلاعات می‌تواند صوت، تصویر یا داده‌های کامپیوتری باشد.
مخابرات، گرایشی از مهندسی برق و الكتريك است که در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات از روشهای موجی و مخابراتی فعالیت می‌کند. گرایش مخابرات با ارائه نظریه‌ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طور بهینه ممکن می‌سازد.
مخابرات از دو مبحث عمده یعنی میدان و سیستم تشکیل می‌شود.
در مبحث میدان، مهندسان با مفاهیم میدان‌های مغناطیسی، امواج، ماکروویو، آنتن و غیره آشنا می‌شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه‌ای به نقطه دیگر پیدا کنند.
در مبحث سیستم، نیز مهندسان با طراحی فلیترهای مختلف که می‌توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف کرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت کنند به فعالیت می‌پردازند.
مخابرات ۲، میدان و امواج، الکترونیک ۳، مدارهای مخابراتی، آنتن‌ها و انتشار امواج، مایکروویو، اصول میکروکامپیوتر از جمله دروس اصلی گرایش مخابرات محسوب می‌شوند.
گرایش کنترل
مهندسی كنترل و هدایت موشك‌ها
اگر بخواهیم یک تعریف کلی از کنترل ارائه دهیم، می‌توانیم بگوییم که هدف این علم، کنترل متغیرهای اساسی سیستم (که متغیرهای خروجی می‌تواند تنها بخشی از این متغیرها باشد) بر مبنای برخی ملاکهای مطلوب می‌باشد. این ملاکها می‌تواند شامل سرعت، زمان، مصرف سوخت و... باشد. به عنوان یک مثال ساده می‌توان کنترل زمان اوج گیری یک هواپیمای جنگنده را در نظر گرفت. زاویه پره‌ها، میزان سوخت تزریقی و سایر متغیرهای تاثیرگذار بایستی با روشهای ریاضی محاسبه شده تا بتوان به خوبی این زمان را کاهش داد.
کنترل، در پیشرفت علوم دیگر نقش ارزنده‌ای را ایفا می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت مهندسی کنترل حلقه اتصال میان مهندسی برق و الكتريك و رشته‌های دیگر می‌باشد. علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشک‌ها و هواپیماها، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرآیندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده‌است.
به کمک این علم می‌توان به عملکرد بهینه سیستمهای پویا، بهبود کیفیت و ارزان‌تر شدن فرآورده‌های تولیدی، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته‌کننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترل خروجی‌ها به روش معین به کمک ورودی‌ها از طریق اجزای سیستم کنترل که می‌تواند شامل اجزای الکتریکی، مکانیکی و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.
یکی از مفاهیم پرکاربرد در این رشته مفهوم پسخورد (فیدبک) می‌باشد. پسخورد در واقع اندازه گیری متغیرهای خروجی و استفاده از این متغیرهای اندازه گیری شده در اعمال ورودی به سیستم می‌باشد. با استفاده از سیستمهای دارای پسخورد می‌توان بسیاری از فرآیندهای صنعتی را به صورت خودکار کنترل کرد. اتوماسیون صنعتی بخشی از رشته کنترل می‌باشد که بر پایه سیستمهای فیدبکدار توانسته‌است صنعت مدرنی را پایه گذاری کند.
گفتنی است که گرایش کنترل دارای زیر بخش‌های متنوعی مانند کنترل خطی، کنترل غیرخطی، مقاوم، تطبیقی، دیجیتالی، فازی و غیره‌است.
کنترل دیجیتال و کنترل غیرخطی، کنترل مدرن، کنترل صنعتی، ابزار دقیق، اصول میکروکامپیوتر، ترمودینامیک، مبانی تحقیق در عملیات و سیستمهای کنترل خطی از دروس اصلی این گرایش مهندسی برق و الكتريك می‌باشند.
آینده شغلی، بازار کار، درآمد
امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت‌های شغلی زیادی برای مهندسین برق و الكتريك فراهم شده‌است و اگر می‌بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می‌گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی‌های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده‌اند.
همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه‌ای نباشد بلکه به یاری آگاهی‌های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم‌ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده‌اند."
دکتر کمره‌ای نیز در این زمینه می‌گوید:
«اگر یک فارغ التحصیل برق و الكتريك دارای توانایی‌های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم.»
یکی از اساتید مهندسی برق و الكتريك دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت‌های شغلی فارغ التحصیلان این رشته می‌گوید:
"طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالانه باید حدود ۱۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید کشور افزوده شود که این نیاز به احداث نیروگاه‌های جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و الكتريك و قدرت دارد.
فرصت‌های شغلی یک مهندس کنترل نیز بسیار گسترده‌است چون در هر جا که یک مجموعه عظیمی‌از صنعت مهندسی مثل کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و... وجود داشته باشد، حضور یک مهندسی کنترل ضروری است. در ایران فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در صنایع نظامی وابسته به وزارت دفاع و یا در صنایع هسته‌ای شروع به کار کنند. شرکتهای خصوصی اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق می‌تواند گزینه دیگری برای شروع به کار باشد.
و بالاخره یک مهندس مخابرات یا الکترونیک می‌تواند جذب وزارتخانه‌های پست و تلگراف و تلفن، صنایع، دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود
وضعیت تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی
فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی برق و الكتريك که مدرک خود را در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل می‌گیرد، می‌تواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته‌ای که برق و الكتريك زیر مجموعه‌ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق و الكتريك- الکترونیک، برق و الكتريك- قدرت، برق و الكتريك- مخابرات (شامل گرایشهای: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق و الكتريك- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته‌ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است. برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی، می‌توان، در هر یک از زیرشاخه‌های تخصصی‌تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه‌ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. رشته برق و الكتريك به دلیل کاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امکان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می‌کند.
مهندسی برق و الكتريك
با نگاهی اجمالی به صنعت در می‌یابیم که در ابتدا ( از رنسانس تا قرن بیستم) تمام ابزارها و صنایع، مکانیکی بوده اند و مهندسی عموما به طراحی و ساخت این وسایل مکانیکی اطلاق می‌شد؛ اما با به کارگیری الکتریسیته در صنایع، از حجم ابزارها و دستگاه‌ها کاسته شد و صنایع پیچیده تر شد. رشته ی برق و الكتريك در آغاز با مکانیک همراه بود و الکترومکانیک خوانده می‌شد؛ اما با رشد و پیشرفت چشم گیر، این رشته راه خود را از مکانیک جدا کرد و به عنوان رشته ای مستقل مطرح شد. به جرأت می‌توان ادعا کرد که علم و صنعت پیشرو در نیم قرن اخیر، رشته ی مهندسی برق و الكتريك بوده است. با توجه به وسعت صنعت برق و الكتريك و پیشرفت زیاد آن، این رشته خود به چند گرایش تقسیم شده است. کامپیوتر به عنوان وسیله ای الکترونیکی، از مصنوعات و تولیدات رشته ی برق و الكتريك است. در گذشته، مسایل مربوط به کامپیوتر در رشته ی برق و الكتريك مطرح می‌شد؛ اما با گسترش و تعمیق روز افزون آن، اینک از رشته ی برق و الكتريك جدا شده و به عنوان رشته ای مستقل مطرح است. رشته ی برق و الكتريك در مقطع کارشناسی به چهار گرایش: مخابرات، کنترل، قدرت و الکترونیک تقسیم می‌شود. دانشجویان در ابتدا بدون تعیین متقاضیان هر گرایش پس از گذراندن درس های پایه و اصلی، با توجه به معدل درس های گذرانده شده و ظرفیت و توان علمی هر دانشکده به انتخاب گرایش می‌پردازند. تفاوت این گرایشها چیزی در حدود 20 واحد درسی است زیرا در مسایل کاربردی هر چهار نوع تخصص مورد نیاز است و این تفکیک در مسایل علمی اعتباری ندارد.
1. گرایش مخابرات:
شبکه ی مخابراتی مثل سلسله ی اعصاب انسان جامعه ی جهانی را تشکیل می‌دهد. تخصص در زمینه ی شناخت، نحوه ی عملکرد و چگونگی نگهداری و بهره برداری، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم های مخابراتی، از شناخت و اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف اصلی رشته ی مخابرات، انتقال اطلاعات است. این اطلاعات به سه شکل صوتی، تصویری و داده (DATA) است. در میان تمام گرایش های برق و الكتريك، گرایش مخابرات بیشترین خصلت ریاضی را دارد و تمام تئوری‌ها در قالب ریاضیات پیشرفته در آن مطرح می‌شود. دو درس "آمار و احتمالات" و "الکترومغناطیس" از درس های بنیادی این رشته اند.
2. گرایش کنترل:
همان طور که از نام گرایش بر می‌آید، هدف این علم، کنترل رفتار سیستم های مختلف با توجه به ورودی های داده شده است. در تمامی سیستم ها، مساله ی کنترل اتوماتیک تغییر رفتار سیستم برای نزدیک کردن پاسخ های آن به مقادیر مطلوب، همواره مورد نظر است. مثل کنترل دمای یک کوره، کنترل دور الکتروموتور، کنترل موشک، کنترل هواپیما و سفینه، کنترل ارتفاع آب و کنترل جریان و ولتاژ یک سیستم و نظایر این ها. در این علم، با روش های کنترل یک سیستم سر و کار داریم؛ نه با خود سیستم. ضروری است یک دانشجوی کنترل از پایه ی ریاضی و دانش کامپیوتری قوی برخوردار باشد.
3. گرایش قدرت:
موضوع اصلی این گرایش تولید، انتقال، توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی است. مهندسی سیستم های قدرت و ماشین های الکتریکی، دو شاخه کلاسیک این گرایش هشتند که در آنها مسایلی نظیر بررسی، طراحی، بهره برداری، کنترل و حفاظت سیستم های قدرت و اجزای آن مورد مطالعه قرار گرفته، اصول کاری و طراحی انواع ماشین های الکتریکی آموزش داده می‌شود. بررسی قواعد و قوانین حاکم بر موتورها و ژنراتورها در زمره ی مطالبی است که یک مهندس قدرت برای کار در زمینه های فوق باید از آن اطلاع کافی داشته باشد. از دیگر وظایف یک مهندس قدرت، آشنایی با روش های توزیع و پخش جریان در یک کارخانه، ساختمان یا یک منطقه یا یک شهر است. از آن چه گفته شد، عملی بودن و کاربردی بودن درس های مربوط به این گرایش معلوم می‌شود و می‌توان حدس زد که بازار کار وسیعی دارد.
4. گرایش الکترونیک:
الکترونیک، علم و تکنولوژی عبور ذرات باردار در یک گاز یا یک خلاء یا یک نیمه هادی است. به عبارتی، مطالعه اثرات مطلوب مورد نظر را انجام می‌دهد. الکترونیک نوین، به وجود آورنده ی سیستم‌ها و ابزارهای پیچیده ای است که در بسیاری از مصارف زندگی روزمره و شاخه های مختلف صنعت، پزشکی و مهندسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مباحث درسی در رشته ی الکترونیک به دو دسته ی کلی، دیجیتال و آنالوگ قابل تقسیم است. در مباحث دیجیتال همه ی دیتاها به صورت کد (0 یا 1) بیان می‌شود که کد صفر معرف ولتاژ صفر و کد 1 معرف ولتاژ 5+ ولت است. ولی در مباحث آنالوگ اطلاعات می‌توانند دانه های ولتاژی مختلفی را در بر داشته باشند (محدودیتی ندارد). مباحث دیجیتال مهندسی برق و الكتريك الکترونیک را به رشته کامپیوتر نزدیک کرده است. پرداختن به فیزیک و تکنولوژی، ساخت نیمه هادی‌ها و طراحی مدارهای مجتمع میکروالکترونیک، در مقطع فوق لیسانس گرایش الکترونیک صورت می‌گیرد؛ ولی از آنجا که تکنولوژی، ساخت بسیار پیشرفته ای دارند که مستلزم هزینه و سرمایه گذاری زیادی است، در درس ساختار و زبان ماشین، اصول ساختمان داخلی کامپیوتر و نحوه ی کار آنها و چگونگی برنامه نویسی به زبان ماشین آموزش داده می‌شود. اینک با تجمع آی سی های مختلف و برنامه نویسی آن ها، میکروپروسسورها که قلب کامپیوتر هستند، ساخته می‌شود. گرایش الکترونیک به گرایش سخت افزار نزدیک می‌شود و دانشجویان برق و الكتريك می‌توانند با انتخاب درس های اختیاری به مسایل الکترونیکی کامپیوتر بپردازند.
درس های مهم در این رشته:
به جرات می‌توان گفت که مهندسی برق و الكتريك از آن دسته رشته هایی است که ریاضیات کاربرد بسیار زیادی در آنها دارد. فیزیک نیز به دلیل ماهیت رشته، کاربردی وسیع در این رشته دارد
گرایش ها و موقعیت شغلی مهندسی برق و الكتريك
1- الكترونيك: پس از طي دوره تحصيلات تكميلي دانشجويان گرايش الكترونيك بايد توانايي طراحي و ساخت انواع مدارهاي مجتمع، ميكروپروسسورها، مدارهاي الكترونيكي مورد نياز در صنايع مختلف و ديگر توانايي‌هاي لازم در صنايع الكترونيكي را به دست آورند. فارغ‌التحصيلان اين گرايش مي‌توانند در وزارت صنايع، كارخانجات تابع آن، مراكز تحقيقات نظامي، صنايع هواپيمايي و ديگر مراكز مرتبط جذب بازار كار شوند.
2- قدرت: فارغ‌التحصيلان گرايش قدرت پس از اتمام دوره فوق ليسانس خود، مي‌توانند توانايي محاسبات خطوط انتقال نيرو، طراحي دكل‌ها و پست‌هاي فشار قوي و ضعيف، طراحي و ساخت انواع ترانسفورماتورها و موتورهاي صنعتي را پيدا كنند. وزارت نيرو، كارخانجات صنعتي، واحدهاي توليدي بزرگ، نظارت در كارگا‌ه‌هاي موتور پيچي و ساخت الكتروموتورهاي مختلف و تابلوهاي صنعتي، نظارت در سيم‌كشي و طراحي سيستم برق و الكتريكي ساختمان‌هاي بزرگ از جمله مراكز جذب فارغ‌التحصيلان گرايش قدرت مي‌باشد.
3- كنترل: پردازش و تحليل و مقايسه فرآيند توليد، طراحي سيستم‌هاي كنترلي، استفاده از كامپيوتر، آمار و رياضيات جهت كنترل هر چه بهتر سيستم‌ها افزايش بهره‌وري از جمله توانايي‌هاي به دست آمده براي گرايش كنترل پس از اتمام تحصيلات تكميلي است. تقريباً تمامي صنايع مرتبط با برق و الكتريك در نيروهاي استخدامي خود از فارغ التحصيلان اين گرايش استفاده مي‌كنند.
4- مخابرات: طراحي مدارهاي RF، مخابرات سيار، فيبر نوري، سيستم‌هاي كدينگ و رمزنگاري، طراحي انواع فرستنده‌ها و گيرنده‌هاي مخابراتي، تجهيز، تعمير و بهينه‌سازي شبكه‌هاي مخابراتي، طراحي آنتن‌ها، سيستم‌هاي بي‌سيم، رادارها و دكل‌هاي مخابراتي از جمله توانايي‌هاي به دست آمده براي فارغ‌التحصيلان گرايش مخابرات مي‌باشد. معمولاً شركت‌هاي مخابرات، بخش‌هاي خصوصي فعال در زمينه تلفن همراه، صنايع نظامي و هواپيمايي، صدا و سيما از جمله مراكز پذيراي فارغ التحصيلان اين گرايش مي‌باشند.
5-مهندسي پزشكي: ساخت اعضاي مصنوعي، ساخت وسايل آزمايشگاهي، ساخت دستگاه‌هاي اندازه‌گيري پزشكي، ساخت دستگاه‌هاي ليزر از جمله توانايي‌هايي است كه دانشجويان اين گرايش پس از فارغ‌التحصيل شدن به آن دست پيدا خواهند كرد. بازار كار نسبتاً مناسب اين رشته در مراكز ساخت وسايل پزشكي، بخش‌هاي خصوصي بزرگ، بيمارستان‌ها ومراكز آزمايشگاهي مجهز مي‌باشد
مهندسی برق و الكتريك دانش تحلیل و بررسی ریاضی پدیده‌هایی فیزیکی است که به نحوی به بارهای الکتریکی و حرکت و آثار آنها (از قبیل جریان الکتریکی، پتانسیل الکتریکی، میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی، موج الکترومغناطیسی، نیروی الکتریکی، نیروی مغناطیسی و...) مربوط می‌شوند.
این رشته در دانشگاه‌های ایران به پنج گرایش تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
مهندسی مخابرات
مهندسی کنترل
مهندسی الکترونیک
مهندسی قدرت
مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
به تازگی دانشگاه صنعتی شریف گرایش سیستمهای دیجیتال را به ۵ گرایش فوق اضافه کرده‌است و در این دانشگاه مهندسی برق و الكتريك در مقطع کارشناسی در ۶ گرایش تدریس می‌شود.
همچنین در دانشگاه صنعت آب و برق و الكتريك گرایش شبکه‌های انتقال و توزیع تدریس می‌شود که این گرایش تخصصی مخلوطی از گرایش قدرت و مباحث مربوط به شبکه سراسری برق و الكتريك و مدیریت توزیع و مصرف می‌باشد.
در ایران مهندسی قدرت نسبت به بقیه بازار کار بهتری دارد و بیشتر شرکت‌ها این مهندسی را بیشتر اعلام نیاز می‌نمایند. البته رفته رفته بازار کار قدرت کمتر شده وبدلیل بیشتر شدن اتوماسیون صنعتی جای خود (بازار کار)را به مهندسی کنترل می‌دهد. به طوری که در چند سال اخیر متقاضیان شرکت در تحصیلات تکمیلی تمایل بیشتری نسبت به شرکت در گرایش کنترل دارند. در برخی از دانشگاه‌های کشورهای اروپایی و آمریکا، دانشکدهٔ کامپیوتر هم جزیی از دانشکدهٔ برق و الكتريك می‌باشد.
محتویات
[نهفتن]
۱ گرایشهای مقطع کارشناسی در ایران
۲ دروس پایه و مشترک
۲.۱ گرایش قدرت
۲.۲ گرایش الکترونیک
۲.۳ گرایش مخابرات
۲.۴ گرایش کنترل
۳ آینده شغلی، بازار کار، درآمد
۴ وضعیت تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی
۵ پیوند به بیرون
۶ منابع
گرایشهای مقطع کارشناسی در ایران
رشته مهندسی برق و الكتريك در مقطع کارشناسی دارای ۴ گرایش الکترونیک، مخابرات، کنترل و قدرت است. البته گرایشهای فوق در مقطع لیسانس تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در ۴۰ واحد یا کمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق و الكتريك در بازار کار جذب گرایشهای دیگر این رشته می‌شوند. fd
دروس پایه و مشترک
از جملهٔ دروس مشترک میان تمامی گرایشهای مهندسی برق و الكتريك موارد زیر را می‌توان ذکر کرد:
فیزیک مکانیک
فیزیک الکتریسیته
مدارهای الکتریکی ۱ و ۲
الکترونیک ۱و ۲
الکترومغناطیس
تجزیه و تحلیل سیگنال‌ها و سیستم‌ها
ماشین‌های الکتریکی ۱ و ۲
کنترل خطی۱
بررسی سیستمهای قدرت ۱
اندازه‌گیری الکتریکی
مدارهای منطقی
ریاضی۱ و۲
ریاضیات مهندسی
معادلات دیفرانسیل
محاسبات عددی
گرایش قدرت
خطوط انتقال نیرو (فشار قوی)
به جرات می‌توان گفت در دنیای امروز با این آمار رشد جمعیت و توسعه شهری بدون ایجاد سیستم‌ها و شبکه‌های تولید و توزیع انرژی الکتریکی زندگی غیر ممکن است. هدف اصلی مهندسی قدرت تولید برق و الكتريك در نیروگاه‌ها، انتقال نیرو از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبکه‌های شهری و روستایی و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و کارخانجات است. بنابراین یک مهندس قدرت باید به روشهای مختلف تولید برق و الكتريك، خطوط انتقال نیرو و سیستمهای توزیع آشنا باشد.
این گرایش، به عنوان قدیمی ترین و اصلی ترین گرایش در رشته مهندسی برق و الكتريك، خود به چندین زیرگرایش تقسیم می‌شود.
در مبحث انتقال و توزیع، روشهای مختلف انتقال برق و الكتريك اعم از کابل‌های هوایی و زیرزمینی، اصول مهندسی فشار قوی و حفظت از سیستمهای برق و الكتريكی و همچنین مدیریت شبکه و توزیع بهینه را مطالعه می‌کنند.
در مبحث حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی که در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسان‌ها و تاسیسات الکتریکی را در برابر حوادث مختلف محافظت می‌کنند.
یکی دیگر از شاخه‌های قدرت نیز ماشین‌های الکتریکی است که شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الکتریکی می‌شود که این شاخه از زمینه‌های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است. یکی از مباحث مهم در این زمینه به کارگیری ابر رساناهاست که به نظر می‌رسد آینده‌ای متحول را برای مهندسی قدرت رقم خواهد زد.
و در آخر سیستمهای قدرت که به بررسی تجزیه و تحلیل سیستم‌ها می‌پردازد. دانشجویان در این گرایش با انواع نیروگاه‌های آبی، گازی، سیکل ترکیبی و... آشنا می‌شوند. ماشین‌های الکتریکی ۳، بررسی سیستمهای قدرت ۲، حفاظت سیستم، رله و حفاظت، اصول مهندسی عایق و فشار قوی، تولید و نیروگاه، طراحی و توسعه شبکه و مدیریت توزیع از اصلی‌ترین دروس این گرایش می‌باشند.
گرایش الکترونیک
مدارهای پیچیده الکترونیکی
الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در خلاء در مواد رسانا و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می‌پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می‌کند. البته متاسفانه به علت عدم امکانات موجود در ایران، تولید قطعات الکترونیکی در ایران صورت نمی‌گیرد.
به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می‌توان به دو شاخه اصلی «ساخت قطعات و کاربرد مداری قطعه» و «طراحی مدارهای الکتریکی» تقسیم کرد.
سیگنالهاو سیستم‌ها، تکنیک پالس، الکترونیک ۳، میکروپروسسور، معماری کامپیوتر، مدارهای مخابراتی، فیزیک مدرن و فیزیک الکترونیک از جمله دروس اصلی گرایش الکترونیک محسوب می‌شوند.
گرایش مخابرات
يك رادار مخابراتی
هدف از مخابرات ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه‌ای به نقطه دیگر است که این اطلاعات می‌تواند صوت، تصویر یا داده‌های کامپیوتری باشد.
مخابرات، گرایشی از مهندسی برق و الكتريك است که در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات از روشهای موجی و مخابراتی فعالیت می‌کند. گرایش مخابرات با ارائه نظریه‌ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طور بهینه ممکن می‌سازد.
مخابرات از دو مبحث عمده یعنی میدان و سیستم تشکیل می‌شود.
در مبحث میدان، مهندسان با مفاهیم میدان‌های مغناطیسی، امواج، ماکروویو، آنتن و غیره آشنا می‌شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه‌ای به نقطه دیگر پیدا کنند.
در مبحث سیستم، نیز مهندسان با طراحی فلیترهای مختلف که می‌توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف کرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت کنند به فعالیت می‌پردازند.
مخابرات ۲، میدان و امواج، الکترونیک ۳، مدارهای مخابراتی، آنتن‌ها و انتشار امواج، مایکروویو، اصول میکروکامپیوتر از جمله دروس اصلی گرایش مخابرات محسوب می‌شوند.
گرایش کنترل
مهندسی كنترل و هدایت موشك‌ها
اگر بخواهیم یک تعریف کلی از کنترل ارائه دهیم، می‌توانیم بگوییم که هدف این علم، کنترل متغیرهای اساسی سیستم (که متغیرهای خروجی می‌تواند تنها بخشی از این متغیرها باشد) بر مبنای برخی ملاکهای مطلوب می‌باشد. این ملاکها می‌تواند شامل سرعت، زمان، مصرف سوخت و... باشد. به عنوان یک مثال ساده می‌توان کنترل زمان اوج گیری یک هواپیمای جنگنده را در نظر گرفت. زاویه پره‌ها، میزان سوخت تزریقی و سایر متغیرهای تاثیرگذار بایستی با روشهای ریاضی محاسبه شده تا بتوان به خوبی این زمان را کاهش داد.
کنترل، در پیشرفت علوم دیگر نقش ارزنده‌ای را ایفا می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت مهندسی کنترل حلقه اتصال میان مهندسی برق و الكتريك و رشته‌های دیگر می‌باشد. علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشک‌ها و هواپیماها، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرآیندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده‌است.
به کمک این علم می‌توان به عملکرد بهینه سیستمهای پویا، بهبود کیفیت و ارزان‌تر شدن فرآورده‌های تولیدی، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته‌کننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترل خروجی‌ها به روش معین به کمک ورودی‌ها از طریق اجزای سیستم کنترل که می‌تواند شامل اجزای الکتریکی، مکانیکی و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.
یکی از مفاهیم پرکاربرد در این رشته مفهوم پسخورد (فیدبک) می‌باشد. پسخورد در واقع اندازه گیری متغیرهای خروجی و استفاده از این متغیرهای اندازه گیری شده در اعمال ورودی به سیستم می‌باشد. با استفاده از سیستمهای دارای پسخورد می‌توان بسیاری از فرآیندهای صنعتی را به صورت خودکار کنترل کرد. اتوماسیون صنعتی بخشی از رشته کنترل می‌باشد که بر پایه سیستمهای فیدبکدار توانسته‌است صنعت مدرنی را پایه گذاری کند.
گفتنی است که گرایش کنترل دارای زیر بخش‌های متنوعی مانند کنترل خطی، کنترل غیرخطی، مقاوم، تطبیقی، دیجیتالی، فازی و غیره‌است.
کنترل دیجیتال و کنترل غیرخطی، کنترل مدرن، کنترل صنعتی، ابزار دقیق، اصول میکروکامپیوتر، ترمودینامیک، مبانی تحقیق در عملیات و سیستمهای کنترل خطی از دروس اصلی این گرایش مهندسی برق و الكتريك می‌باشند.
آینده شغلی، بازار کار، درآمد
امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت‌های شغلی زیادی برای مهندسین برق و الكتريك فراهم شده‌است و اگر می‌بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می‌گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی‌های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده‌اند.
همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه‌ای نباشد بلکه به یاری آگاهی‌های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم‌ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده‌اند."
دکتر کمره‌ای نیز در این زمینه می‌گوید:
«اگر یک فارغ التحصیل برق و الكتريك دارای توانایی‌های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم.»
یکی از اساتید مهندسی برق و الكتريك دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت‌های شغلی فارغ التحصیلان این رشته می‌گوید:
"طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالانه باید حدود ۱۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید کشور افزوده شود که این نیاز به احداث نیروگاه‌های جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و الكتريك و قدرت دارد.
فرصت‌های شغلی یک مهندس کنترل نیز بسیار گسترده‌است چون در هر جا که یک مجموعه عظیمی‌از صنعت مهندسی مثل کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و... وجود داشته باشد، حضور یک مهندسی کنترل ضروری است. در ایران فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در صنایع نظامی وابسته به وزارت دفاع و یا در صنایع هسته‌ای شروع به کار کنند. شرکتهای خصوصی اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق می‌تواند گزینه دیگری برای شروع به کار باشد.
و بالاخره یک مهندس مخابرات یا الکترونیک می‌تواند جذب وزارتخانه‌های پست و تلگراف و تلفن، صنایع، دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود
وضعیت تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی
فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی برق و الكتريك که مدرک خود را در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل می‌گیرد، می‌تواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته‌ای که برق و الكتريك زیر مجموعه‌ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق و الكتريك- الکترونیک، برق و الكتريك- قدرت، برق و الكتريك- مخابرات (شامل گرایشهای: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق و الكتريك- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته‌ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است. برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی، می‌توان، در هر یک از زیرشاخه‌های تخصصی‌تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه‌ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. رشته برق و الكتريك به دلیل کاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امکان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می‌کند.
این متن به سفارش وبسایت پارسیان الکتریک لاله زار بخش مقالات برق و الكتريك گردآوری شده است.شمارگان 367
گردآوري و تدوين: فاطمه فروغي