۱ آذر ۱۳۹۶ ساعت ۲۲ و ۳۸ دقيقه
سردرد، سرگیجه، ضربان شدید شقیقه ها، وزوز گوش و خواب آلودگی از علائم تماس طولانی مدت با گاز منوکسید کربن به شمار می رود و به ویژه در کودکان می تواند با بروز اختلالات رفتاری، کاهش حافظه و ضریب هوشی همراه شود.
منوکسید کربن گازی بی رنگ، بی بو و بدون طعم و غیر محرک است که در اثر سوختن ناقص سوختهای فسیلی مانند نفت، بنزین، گازوئیل، دود اگزوز اتومبیل و زغال چوب حاصل می شود.
تصور عامه مردم این است که گاز طبیعی به دلیل اینکه به طور کامل می سوزد مسمومیت ایجاد نمی کند اما این گاز به دلیل مصرف اکسیژن زیاد موجود در محیط می تواند مونوکسید کربن تولید و فرد را دچار مسمومیت کند.
برخی از افراد برای گرمایش محیط از وسایلی همچون بخاری های بدون دود کش، منقل های زغالی یا گازی و اجاق گاز سیار استفاده می کنند در حالی که تمامی این وسایل برای گرمایش محیط غیر استاندارد بوده و فرد را در معرض مسمومیتهای شدید که با کاهش هوشیاری، سردرد، تهوع و فلج اندام ها همراه است قرار می دهد.
بروز سکته های قلبی، آسیب به قلب و مغز و مرگ از عوارض مسمومیت شدید با گاز منوکسید کربن است و حتی اگر با تلاش گروه های درمانی فردی از مرگ ناشی از گاز منوکسید کربن نجات پیدا کند با عوارض شدید مغزی، عصبی و روانی مواجه خواهد بود.
علائم اولیه مسومیت با گاز منوکسید کربن (سردرد و تهوع، تب و لرز) شبیه به سرماخوردگی است و به پزشکان توصیه شده است در زمان ویزیت بیمار به ویژه در فصل سرما از نحوه استفاده از وسایل گاز سوز وی جویا شوند.
منواکسید کربن در شکل خالص خود قابل تشخیص نبوده و بی بو و بی رنگ و بدون خاصیت تحریک کنندگی است، این گاز سریع در هوا منتشر و زمانی تولید می شود که احتراق ناقص مواد کربن دار رخ داده باشد.
استنشاق دود ناشی از آتش سوزی و اختلال در کارکرد سامانه های گرمایشی منازل و محیط کار شایعترین علت مسمومیت با گاز مونوکسید کربن به شمار می رود به طوری که مولکول منوکسید کربن بسرعت از غشاء مویرگی ریه عبور کرده و پس از ترکیب CO با ملکول هموگلوبین (Hb) و ایجاد کربوکسی هموگلوبین (COHb) سبب کاهش ظرفیت انتقال اکسیژن به بدن می شود.
همچنین بر اساس اعلام مرکز تحقیقات سم شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مسمومیت با CO علائم بالینی غیر اختصاصی داشته و تابلوهای بالینی متفاوت را می تواند ایجاد کند.
سردرد، سرگیجه، تهوع ، کوفتگی بدن و اختلال تفکر از علائم شایع هستند.
کرامپ شکمی ، استفراغ ، اسهال اغلب در اطفال و نوجوانان به صورت شایع دیده می شود اولین علامت مسمومیت با CO سردرد و سرگیجه است .
اگر فردی سابقه قبلی بیماری ایسکمیک قلبی داشته باشد ممکن است جزو اولین علائم مسمومیت آنژین صدری باشد. با پیشرفت مسمومیت اختلال در تمرکز حواس، تحریک پذیری، ضعف و تهوع نیز ایجاد می شود.
در مسمومیت های شدیدتر سنکوپ ، تشنج ، اختلال هوشیاری ، سفتی منتشر عضلانی و کما می تواند بوقوع پیوندند. در مسمومیت های شدید قلب به عنوان یکی از دو ارگان بدن که مصرف اکسیژن بیشتری دارد نیز تحت تأثیر قرار می گیرد.
باز گذاشتن درب اتاق خواب در هنگام استراحت، توجه به سیستم تهویه منزل و اجتناب از مسدود کردن کامل درزهای پنجره و درب ها ، کنترل مرتب سیستم خروجی گاز منوکسید و استفاده از دستگاههای گاز سوز استاندارد از جمله راهکارهای پیشگیری از مسمومیت با گاز منوکسید کربن به شمار می رود.دستگاه های هشداردهنده نشت گاز در پیشگیری از مرگ های ناشی از مسمومیت با مونوکسیدکربن جلوگیری می کند.
متخصصین سم شناسی پزشکی و طب اورژانس توصیه می کنند در صورت مواجهه با یک بیمار دچار مسمومیت با گاز منوکسید کربن در منزل یا محل کار، بیمار را به فضای باز منتقل کرده و در اولین فرصت با مراکز اورژانس 115 صدو پانزده تماس و یا او را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.
گردآوری و تدوین:پارسیان الکتریک لاله زار
