مدار برقی که تاکنون رسم شده اندبصورت ساده بوده تاقابل درک باشنددرحالیکه برای مدار برقات روشنایی وخصوصاً مدار برقات صنعتی استانداردهایی وجود دارند با حائظ اهمیت یادگیری درابتدا توضیحاتی درموردهریک از نقشه برق ها داده می شود.

 

نقشه برق اتصال برق حقیقی (شمای حقیقی):این نقشه برق برای نمایش مجموع مدار برقباتمام تجهیزات لازم وهادیهای (سیم های)اتصال برق است .

 

نقشه برق شمای فنی (تک خطی ومهندسی):این نقشه برق یک دید واطلاعات کلی درباره تاسیسات برقی مورد نظربه بیننده می دهد.دراین نقشه برق بااستفاده ازعلائم اختصاری یک نقشه برق ساده بصورت تک خطی وبدون سیم های فرعی داده می شود(عدد نوشته شده درکنارخطوط نشان دهنده تعداد سیم هاست)

 

نقشه برق مسیرجریان :این نقشه برق مشخص کننده تمام اتصال برقات الکتریکی بین اجزامدار برقبوده وکاربرداصلی  ان درمدار برقات صنعتی می باشد.

 

3)کلید تبدیل:ازکلید تبدیل یا تعویضی درمواردی که نیازباشدیک مدار برقازدو محل کنترل شود استفاده می شود.ودارای سه کنتاکت یکی مشترک ودوتای ان غیر مشترک می باشد.ودرصورت نوبودن کلید،توسط رنگ کنتاکت ،اهم مترویابانگاه کردن به اتصال برق داخلی کلید مشخص می شود.برای کنترل مدار برقازدو نقطه توسط این کلید سه روش (سه نوع اتصال برق)وجود دارد.

 

{1)اتصال برق استاندارد:دراین اتصال برق فازپس ازعبورازفیوزبه کنتاکت مشترک یکی ازکلیدها (کلیدی که به فازنزدیک تراست)ودوکنتاکت دیگرتبدیل هابه هم متصل شده وکنتاکت دیگرکلید دوم به سرپیچ وکنتاکت(ته)دیگربه سیم نول متصل می شوند.

 

2)اتصال برق صرفه ای :دراین روش سیم فازبه یکی ازکنتاکت غیرمشترک هردوکلید تبدیل ها متصل شده ودوکنتاکت مشترک کلیدها به هم وصل می شوند وبه یک سرلامپ وصل می شوند.ونول رابه سردیگرلامپ وصل می شود.

 

3)اتصال برق بازاری:دراین اتصال برق فازونول به ترتیب به کنتاکت های غیر مشترک هردو کلید داده می شودسپس ازکنتاکت مشترک دوکلید به لامپ متصل می شوند. }

 

4)مدار برقکلیداتاق خواب:بااستفاده ازکلیدتبدیل وکلید تک پل مدار برقی را می توان تهیه کردکه مورداستفاده ان دراتاقهای خواب می باشد،به همین جهت مدار برقاتاق خواب نامیده می شود.برای اتصال برق سیم فازرابعدازخروج ازفیوزبه کلید تک پل وکنتاکت دوم کلیدتک پل رابه کنتاکت مشترک کلید تبدیل ودوکنتاکت دیگر ان نیزیکی به ته لامپ یا مهتابی ویکی به ته لامپ یا شبخواب وصل شده وسیم نول به ته هردولامپ وصل می شود.

 

) مدار برقرئوستای لامپی :رئوستا نوعی مقاومت متغیراست که درمدار برقات الکترونیکی برای تغییرجریان استفاده می شود.با استفاده ازتعدادی لامپ وکلیدیک پل می توان یک مدار برقرئوستای لامپی تشکیل داد.وچگونگی عملکرد رئوستا را توشط ان تشریح کرد.درنحوه اتصال برق این مدار برقباید سیم  فازرابعدازعبورازفیوزبه یکی ازکنتاکت های چند کلید یک پل وصل کرده وکنتاکت دوم هرکلید رابه ته یک لامپ(وفقط اخرین کلیدرابه سیمی که به کنتاکت دوم لامپ ها وصل شده وصل کرد. ودراول سیم نول یک لامپ (L )بصورت سری وصل کرد.)

 

عمل کرد لامپ Lبازدن یکی ازکلیدها این لامپ با نورکم روشن شده،بازدن تدریجی کلیدهای دیگرجریان عبورازمدار برقرفته رفته افزایش یافته وبدین ترتیب نورلامپ تحت کنترل ها می شودوبازدن اخرین کلید لامپ بصورت طبیعی روشن می شود.

 

6) مدار برق پنانسیومترلامپی:نوعی مقاومت متغیراست که درمدار برقات الکترونیکی برای تغییروکنترل ولتاژ استفاده می شود.بااستفاده ازتعدادی لامپ وکلیدتک پل این مدار برقراتشکیل دادونحوه ی عمل کرد انرا تشریح کرد. باوصل مدار برقبه برق لامپ Lبانورکم روشن می شود.(تمام لامپ ها روشن)وبازدن تدریجی کلیدها نورلامپLافزایش می یابد.(درواقع ولتاژدوسرمدار برقافزایش می یابد.)

 

برای  اتصال برق مدار برقپنانسیومتر5لامپ به طورسری وصل کرده وازلامپ دوم به بعد4کلید تک پل بصورت موازی وصل کرد.

 

7) کلید صلیبی:برای کنترل یک لامپ از3یا بیش از3نقطه ازاین کلید استفاده می شود .برای این کاردرابتدا وانتهای مدار برقازکلید تبدیل ودربین مدار برقازکلید صلیبی استفاده می شود.کلید صلیبی داری 4کنتاکت است که 2کنتاکت ورودی و2کنتاکت خروجی است وتحت هیچ شرایطی بهم وصل نمی شوند.واین کلید دردونوع ساخته می شود.

 

الف) کلید صلیبی دکمه ای:دراین نوع اتصال برق داخلی کلید بصورت ضربدری است.درنتیجه ورودی وخروجی ان بصورت موازی انتخاب می شود.(دوکنتاکت بالا ورودی ودوکنتاکت پائین خروجی یا برعکس)

 

ب) کلید صلیبی گردان: دراین نوع اتصال برق داخلی کلید بصورت موازی است.درنتیجه ورودی وخروجی ان بصورت ضربدری انتخاب می شود. (کلید صلیبی های موجود دربازاربصورت دکمه ای می باشد.)

 

(کنترل یک لامپ ازسه محل توسط سه کلید صلیبی نیزمقدورمی باشد.ولی به لحاظ اقتصادی ازدوتبدیل ویک صلیبی استفاده می شود وهمچنین درمدار برقاز4محل ازدوتبدیل درطرفین ودو صلیبی دربین انها استفاده  می شود.  

 

8) زنگ اخبار:برای خبردادن توسط صدا استفاده می شود وازیک بوبین(سیم پیچ)وهسته تشکیل شده است مدار برقان شبیه مدار برقیک پل است با این تفاوت چون باید لحظه ای کارکند ازشستی استفاده می شود .(درصورت استفاده اززنگ اخبارجریان متناوب درجریان مستقیم بعلت صفربودن فرکانس درDCبه صدادرنمی اید.)

 

9) لامپ فلورسنت(مهتابی):مدار برقروشنایی لامپ فلورسنت برخلاف لامپ های معمولی برای روشن شدن نیازبه وسایل کمکی نظیر((چک(ترانس مهتابی)واستارت))دارد.چون اساس تامین روشنایی دراین لامپ توسط گازداخل لامپ انجام می گیرد.واین گازبرای عمل کردن نیازبه ولتاژلحظه ای800-1000ولت دارد(درلحظه استارت)ازچک و استارت به این منظوراستفاده می شود. استارت باقطع ووصل لحظه ای باعث می شود.چک شک الکتریکی تاحدود800-1000ولت ایجاد کند که درنتیجه ان لامپ فلورسنت روشن شود.

 

پس ازروشن شدن لامپ اولاًنیازی به استارت نیست  وعملاًازمدار برقخارج است ثانیاً چک به عنوان مقاومت عمل می کند وباعث کم شدن جریان مصرفی لامپ می شود.