۲۷ آبان ۱۳۹۴ ساعت ۱۷ و ۲۸ دقيقه

وسایل کارگاهی برق مثل کلیدهای قطع و وصل،پریزهاولامپ ها با کمک سیمها یا کابلها به مدارهای جریان برق متصل میشوند.در نصب سیمها مهارتهای مربوط به کار عملی باید مورد استفاده قرار گیرد...

اصول نصب سیمها و کابل ها

اصول نصب سیمها:

وسایل کارگاهی برق مثل کلیدهای قطع و وصل،پریزهاولامپها با کمک سیمها یا کابلها به مدارهای جریان برق متصل میشوند.در نصب سیمها مهارتهای مربوط به کار عملی باید مورد استفاده قرار گیرد.همچنین باید به قوانین و مقررات استانداردDIN،انجمن مهندسین برق آلمانVDEو مقررات پیشگیری از حوادث کاری توجه داشت.

هنگام تغییر مسیر کابل از حالت عمودی به افقی و بالعکس خمهایی ایجاد میشود.برای جلوگیری از صدمه رسیدن به پوشش سیم در این نقاط که باعث بروز ترکیدگی و شکاف میشود باید به این نکته توجه نمود که سیمهایی از نوعNYRUZY,NYMیاNYBOYازحداقل شعاع خمش بیشتر خم نشوند.حداقل شعاع خمشRمساوی آن (R=4d)خم میشود،شعاع خم نباید از4x10mm=40mmکمتر باشد.

سیمکشی در ساختمان های پیش ساخته:

1-نصب سیم در بتون:چنانچه در ساختمانهای پیش ساخته وبتونی سیم کشی در مرحله آخر صورت بگیرد مخارج سرسام آوروسنگینی را بدنبال دارد.از این رو قبل از بتون ریزی دیوار ها وسقف،سیم کشی در داخل قالبهای بتونی صورت میگیرد.

نقشه دقیق و انتخاب مصالح مناسب جهت سیم کشی در این زمینه نقش مهمی ایفا میکند.

در نصب سیم داخل بتون فقط میتوان از کابلNYY استفاده نمود.این کابل را میتوان مستقیما زیر بتون قرار داد.سیمهای رشته ای مانندH07V-U یا سیمهای روکش دار مانند NYM در لوله های محافظ با استحکام زیاد قابل نصب میباشند.

2-نصب سیم در دیوارهای توخالی:خانه های پیش ساخته اغلب از دیوارهایی از مصالح سبک تولید میشوند.در ساخت دیوارهایی از مصالح سبک،اغلب ترجیح داده میشود که از ساختار چوبی استفاده شود.با الوارهایی از صفحه های گچی،چوبیبا لوله ای فضاهای خالی به وجود می آید که سیم کشی برق در این فضاها میسر میشود.ارتباط بین تک تک خروجی ها و برق رسانی به مدارها اغلب در سقف صورت میگیرد.سیمهای بکار رفته در دیوار توخالی مانند NYM باید دارای روکش ضد حریق باشند.

لوله هایی که در دیوارهای توخالی به کار میروند باید ضد حریق بوده و دارای نشانACF باشند.نصب سیمهای تخت در دیوارهای گچی مجاز نمی باشد.

3-نصب سیم درداکتهای برق:استفاده از کانال برق در نصب روکار سیم در دیوارها و سقفها ضمن بهینه و اقتصادی بودن،سرعت کاررا نیز افزایش میدهد.جنس این کانالها پلاستیکی یا فلزی است.در نصب داکتهای برق وجود ارتباط پیوسته فلزی در کلیه قسمتهای داکت به منظور ایجاد تعادل پتانسیل در بدنه ضروری است.

تاسیسات زیر زمینی:

سیمها در تاسیسات زیر زمینی از داخل کانالهایی از ورق فولاد با روکش روی عبور داده میشوند.کانالها در زیر زمین یا هم سطح زمین قرار دارند.از این سیستم در اتاقهای بزرگ اداری،آزمایشگاهها ودر اتاقهای تست و اندازه گیری استفاده میشود.شبکه ای از کانالها مساحت کل اتاق را تحت پوشش قرار میدهند به طوریکه نصب و تامین الکتریسیته و تجهیزات مخابراتی در تمام قسمتهای محیط کار میسر باشد.طراحی کانال به گونه ای است که برای گرفتن انشعابات بیشتر از آن

مشکلی به وجود نیاید.ایجاد مسیرهای مجزا در کانالهایی که هم سیمهای مخابراتی و هم سیمهای فشار قوی از درون آن عبور میکنند ضروری است.

حداقل فاصله بین سیستمهای مخابراتی و فشار قوی در مسیرهای تغذیه و تقاطعها باید 10میلیمتر باشد.

سیمها در تاسیسات زیر زمینی را به طرق مختلفی میتوان نصب کرد:

1-سیستم داکت برروی کفپوش

2-سیستم داکت همسطح کفپوش

3-سیستم داکت داخل بتون

4-نصب داکت برروی کف پیش ساخته

نصب روی سینی حمل کابل:

سیمها در تاسیسات صنعتی مانند دستگاههای نورد،کارخانه های پتروشیمی یا نیروگاههای برق،سیمها وکابلها برای تامین انرژی وکنترل تاسیسات بر روی سینی حمل کابل نصب میشوند.سینی کابل دارای انواع مختلفی مانند ناودانی کابل،سینیهای بدون روکش،بست نگهدارنده کابل سیمی و نردبان کابل تقسیم میباشد.برای انتخاب مناسب سینی کابل باید به نوع نصب سیمها یا کابل،بار مکانیکی آنها ونوع استحکام توجه شود.

نصب کابل در زمین:

در مناطق مسکونی با تراکم ساختمانی زیاد،سیمهای هوایی از کابلهای زمینی جدا میشود.کابلها اغلب در پیاده روها کارگذاشته میشوند.عرض و عمق حفره ایجاد شده برای کار گذاری کابل به تعداد و نوع کابل قرار گرفته بستگی دارد.

در پیاده روها باید حداقل در عمق 0.6متر ودر خیابانها در عمق حداقل 0.8متر زیرزمین قرار گیرند.

وقتی نمیتوان به عمق لازم برای کابل کشی رسید،باید کابل را با روکشهایی مانند بستر بتونی،سنگهای آجری،یا پوششهای محافظ پوشاند.وقتی کابلها جاده ها و خیابانها را قطع میکنند،باید کابلها داخل لوله های محافظ یا سنگ چین قرار گیرند.به هنگام تغییرات بعدی یا به هنگام تعویض کابل نباید مسیر حرکت خاکبرداری شود.

قبل از کابل گذاری بستر حفره کاملا تمیز شده واز سنگ و کلوخ یا ریشه درختان تخلیه میشود و تا ارتفاع 10سانتیمتر درون آن را با ماسه میپوشانند.درون این حفره به فواصل 3 الی 4 متر قرقره کابل قرار میگیرد.در خمهای طولمسیر کابل باید قرقره های زاویه دار طوری قرار گیرند که از حداقل شعاع خم کابل به هنگام قرار گرفتن بیشتر نشود.کابل ها باید فقط در درجه حرارت بالای 5درجه سانتیگراد نصب شوند.اگر درجه حرارت از این مقدار پایینتر باشد ،باید کابلها را با احتیاط گرم نمود.

سیم های مورد استفاده در سیستمهای روشنایی:

از بین فلزات هادی مورد مصرف در صنعت سیم سازی،فلز مس در درجه اول قرار دارد زیرا علاوه بر استحکام مکانیکی خوب در مقابل تاثیرات جوی،پایدار مانده و همچنین شکل پذیر است.پس از مس،آلومینیوم نیز فوق العاده جالب است زیرا وزن آن کمتر از وزن مس است.برای آنکه سیم آلومینیومی از نظر هدایت مانند سیم مسی باشد باید مقطع آن 1.6 برابر مقطع سیم مسی باشد.در چنین شرایطی وزن آن تقریبا نصف وزن مس خواهد بود.لذا در سیمکشی هوایی از نظر اقتصادی فوق العاده ارزش دارد ولی اکسیژن هوا روی سیمهای آلومینیومی لایه ای از اکسید ایجاد میکند که عایق است و در مقابل تاثیرات جوی ورطوبت پایدار نیست.

وقتی سیمهای آلومینیومی به دستگاهی با پیچ برنجی یا مسی اتصال میابد با تاثیر رطوبت یک پیل الکتریکی با مدار بسته ایجاد میشود که آلومینیوم قطب منفی آن است و با عبور جریان به تدریج خورده میشود.در چنین مواردی بهتر استسیم آلومینیومی صیقلی شده و روی آن روغن مالیده شود.

عایق سیمهای روشنایی:

برای عایق بندی سیمها از لاستیک و پلاستیک استفاده میشود سیم مسی با عایق لاستیکی قبل از عایق بندی با قلع اندود میشود تا از تاثیر گوگرد موجود در لاستیک روی مس جلوگیری شود.ولی عایق پلاستیکی بلاواسطه روی سیم مسی فشرده میشود چون اثرات شیمیایی ندارد.

مهمترین مواد شیمیایی پلاستیکی عبارتند از:

1-PVC :خواص الکتریکی بسیار عالی دارد مخصوصا در کابلهای فشار قوی قابل استفاده و نسبت به کائوچوی طبیعی مزایای بیشتر دارد.از طرفی در مقابل روغنهای معدنی و سوختهای مایع حساس نبوده ووسیله بسیار خوبی در مقابل زنگ زدگی است و از همه مهمتر غیر قابل اشتعال میباشد.افزایش درجه حرارت باعث تنزل ارزش عایقی PVCمیگردد.لذاحرارت این سیمها نبایداز 70درجه سانتیگراد تجاوز کند.هر میلیمتر از این عایق تا 20 KVتحمل دارد(یعنی 0.2mmکمتر از عایق لاستیکی)

2-PETیاPEC:در کابل ها مورد استفاده قرار میگیرد.خواص الکتریکی و استقامت شیمیایی در مقابل روغنها و گرانی قیمت باعث شده است تا امروزه در اکثر مواردحتی برای فشار قوی از PVC استفاده شود.

ابزار ووسایل عمده شبکه های روشنایی:

1-سیمها

2-عایق بندی

3-تیرهای حامل سیمها(پایه ها)

4-کلید

5-رله های حفاظتی

انواع سیمهای مورد استفاده در سیستم های روشنایی:

در سیمکشی های ساختمانی یا صنعتی از سیمهای عایق روپوش دار و بدون روپوش استفاده میشود.سیمهای عایق که مخصوص سیمکشی ساختمان است یک رشته یا چند رشته هستند که در صورت چند رشته بودن،هر رشته با رنگ مخصوصی مشخص میشود.مثلا دو رشته ای خاکستری-سیاه،سه رشته ای خاکستری-سیاه-قرمز،وچهار رشته ای خاکستری-سیاه-قرمز-آبی وپنج رشته ای خاکستری-قرمز-سیاه سیاه.

اگر بخواهند یکی از سیمها سیم خنثی باشد(سیم نول یا صفر)رنگ خاکستری بکار میرود.برای سیم محافظ بایستی رشته قرمز انتخاب شود.بقیه رنگها فاز هستند.هر گاه در سیمهای عایق فقط یک رشته رنگی باشد،در انتخاب سیم خنثی باید از همان سیم رنگی استفاده شود.

سیمهای عایق برای سیمکشی ثابت در لوله،روکار یا توکار ویاروی نقره ویا در فضای خشک ونمناک و سیمکشی داخل لامپها و سیمکشی برای اتصال مصرف کنندگان متحرک ویا سیمهای روپوش دار میباشد که مشخصات کلی آن در جدول استاندارد مهندسی برق موجود است.

بطور مثال چند نمونه سیم در زیر نام برده میشود:

1-سیمNYA: Nسیم عایق برای سیمکشی،Y روپوش پلاستیکی و A برای تا 1000ولت.

2-سیمNSYA:Nسیم عایق ،با پوشش پلاستیکی مخصوص تا1000ولت.

3-سیم NYAF:همان سیم NYAاست با این تفاوت که F نشان میدهد که سیم خود را از یک عده سیم های نازک تر مسی تشکیل یافته است.

4-سیمNGAF:که حرف Gنشان میدهد روپوش پلاستیکی است.

در عمل از روشهای زیر برای سیم کشی استفاده میشود:

1-سیمکشی در لوله روکار یا توکار

2-سیم کشی با کابل

3-سیمکشی آزاد روی مقره و ایزولاتور

4-سیم کشی نقاط نمناک(سیم آنتیگرون)

5- سیم سربی و سیم لوله ای روکار.

سیم کشی در لوله:

لوله های متداول در سیمکشی های در لوله عبارتند از لوله های برگمن-لوله پلاستیکی-لوله پشل .

لوله عایق برگمن:

یک لوله کاغذی است که پوشش آهنی یا برنجی نازک دارد که در پوشش آهنی برای جلوگیری از زنگ زدگی روکش سربی کار گذاشته شده است.این لوله ها در قطرهای استاندارد در طولهای 3 متری تولید و قبل از سیمکشی نصب میشوند و با فنر مخصوص سیم کشی از آن گذرانده میشود.

لوله لاستیکی:

از مواد مصنوعی تهیه شده وپوشش فلزی ندارد و استحکام مکانیکی آن کم است و فقط برای سیمکشی توکار مجاز است ولی قابلیت انعطاف خیلی خوبی دارد.

لوله پشل:

لوله فولادی با درز بدون عایق است.لوله ای کاملا بسته نیست و هوا در آن جریان دارد واز تشکیل آب نیز جلوگیری میکند.این نوع لوله ها،لوله های فولادی عایق داری هستند که داخل آنها با کاغذ عایق شده است و برای سیمکشی روکار تو کار در نقاط نمناک وسیمکشی سیمهای اصلی بکار میروند.

بطور کلی قطر داخلی لوله های مختلف که در بالا ذکر شده و عده سیمهاییکه با در نظر گرفتن مقطع سیم در داخل آن میتوان قرار داد در جدول استاندارد مشخص شده است.

محاسبه سطح مقطع سیمهای روشنایی:

قبل از محاسبه مقطع سیمهای روشنایی لازم است به نکات زیر توجه گردد.

1-محاسبه افت ولتاژ برای دورترین لامپ از تابلوی روشنایی برای هر کارگاه یا مکان انجام میگیرد. بدیهی است اگر سیم انتخاب شده برای این لامپ دارای افت ولتاژی کمتر از حد مجاز باشد ،برای سایر لامپها نیز افت ولتاژ از حد مجاز کمتر میباشد.

2-چون طبق استاندارد، حداکثر افت ولتاژ مجاز از ترانس تا آخرین مصرف کننده(لامپها)میتواند 5% باشد ،بنابراین اگر افت ولتاژاز ترانس تا تابلوی روشنایی را3.5%در نظر بگیریم مجاز هستیم که از تابلوی روشنایی تا آخرین لامپ1.5%افت ولتاژ داشته باشیم که برای اطمینان بیشتر حداکثر افت ولتاژ را 0.75% در نظر میگیریم.

3- چون ضریب قدرت لامپها توسط خازنهای جبران کننده تصحیح شده است بنابراین در محاسبات ضریب قدرت را 1 در نظر میگیریم.جریان هر لامپ فلورسنت استاندارد 65وات برابر با0.35آمپر میشودوچون چراغهای استفاده شده در طرح دارای دو لامپ مهتابی میباشند بنابراین جریان هر چراغ0.7آمپر میشود.

4-بار روشنایی هر کارگاه یا مکان به طور مساوی بین سه فاز تقسیم شده ویک کلید به ازای هر فاز در روی تابلوی روشنایی نصب میشود.

5- برای محاسبه افت ولتاژ از فرمول∆U=2∑RI استفاده میشود که در آنR=L/(A.∂) میباشد.

که در آن Lطول سیم بر حسب متر،Aسطح مقطع و∂ضریب هدایت سیم است که برای مس برابر 56 است.

اين متن به سفارش وبسايت پارسيان الكتريك بخش مقالات برق و الكتريك گردآوري شده است.شمارگان106