نورپردازی محيط های عمومی قواعد ويژه ای دارد و استانداردهايی جدا از محيط های خصوصی و مسکونی می طلبد. در اين مقاله به اختصار به قواعدی چند در مورد نورپردازی مکانهای مذکور می پردازيم.

محيط های اداری
نورپردازی محيط های عمومی قواعد ويژه ای دارد و استانداردهايی جدا از محيط های خصوصی و مسکونی می طلبد. در اين مقاله به اختصار به قواعدی چند در مورد نورپردازی مکانهای مذکور می پردازيم.
از آنجايی که عموماً بيشتر فعاليت های اداری در در طول روز انجام می گيرد روشنايی مصنوعی جنبه ی مکمل دارد. در ساختمانهای اداری که عرض ساختمان زياد است، اغلب بخشهای مرکزی ساختمان از نور طبيعی مستقیم و کافی برخوردار نيستند؛ در بخشهای مرکزی ساختمان نور مصنوعی اولويت دارد در مکانهای کاری نزديک به پنجره، چنانچه پنجره رو به جنوب ، غرب يا شرق باشد، اجتناب از خيرگی چشم با استفاده از انواع وسائل شکست يا کاهش نور مستقيم اهميت می يابد.اگر ميزهای کار با توجه به نور طبيعی پنجره ها طراحی شوند، نور مصنوعی می تواند در نزديکی پنجره نيز قرار گيرد تا تفاوت بين جهت تابش نور طبيعی و مصنوعی به حداقل برسد. محلهای تردد، ورود و خروج بايد به صورت يکنواخت و کافی روشن شوند. 100 الی 150 لوکس روشنايی برای اينگونه فضاها کافی است. قسمت بيرونی فضای ورودی بايد حداقل 50 لوکس روشنايی داشته باشد.
نمای بيرونی ساختمانهای اداری به لحاظ نور پردازی مهم است. چراغها بايد در رابطه با فرم معماری نما طراحی شوند. چنانچه نمای ساختمان در خيابانها و معابر عمومی قرار گيرد، بخش پائينی نما می تواند نور پردازی قويتری در مقايسه با قسمتهای بالايی نما (در مورد ساختمانهای مرتفع اداری) داشته باشد.
در دفاتر و فضاهای کاری اداری تأمين 200 تا 300 لوکس روشنايی ضروری است و روی ميز کار بهتر است 500 لوکس و در شرايط کار دقيق چشمی تا حدود 700 لوکس روشنايی تأمين شود. چراغها بايد به گونه ای قرار گيرند که نور مستقيم آنها در مخروط ديد افرادی که پشت ميز کار نشسته اند، قرار نگيرد. نور غير مستقيمی که به سقف می تابد، يا چراغهای مجهز به پرده های هدايت نور يا چنانکه سقف فضاهای وسيع اداری بلند طراحی شود منابع روشنايی کار شده در عمق يا در پشت سقفهای کاذب شبکه ای مناسب هستند (3.5 تا 4 متر) و نور پردازی با مسئلهء کمتری روبه رو می شود.
در سالنهای کنفرانس و گردهمايی تأمين روشنايی برای سطوح عمود برای بهتر ديدن چهره ها به اندازه ی روشن کردن ميزها اهميت دارد. ميز کنفرانس می تواند حدود 400 لوکس و سطوح عمودی اطراف ميز حدود 200 لوکس روشنايی داشته باشند. روشنايی سطوح عمودی در محلهايی که بطور مداوم مراجع دارند نيز اهميت دارد. در اين فضاها بهتر است متن و محيط اطراف محل مراجعهء عموم بصورت متنوعی نور پردازی شود. نور پردازی بايد به جهت يابی در فضا و تشخيص محلهای تردد و مراجعهء اصلی کمک کند. محلهای گفتگو، انتظار و استراحت بهتر است به سبک فضاهای مسکونی نور پردازی شوند تا محيطی دوستانه و آرامش بخش بوجود آيد.
نور پردازی يک فضای اداری ، گذشته از کاربردهای علمی ابزار تبليغ و نمايش چهرهء شرکت به عموم است. در انتخاب نوع چراغ و نحوهء نور پردازی بايد به اين مسئله توجه شود.
نور پردازی نمی تواند يکسره به مهندس برق محول شود. روشنايی مصنوعی به عنوان مکمل نور طبيعی ، نقش مهم و موثری در طرح معماری ودر کيفيت کلی ساختمان دارد. با نور پردازی مناسب می توان زيبايی ساختمان راتا حد قابل توجهی افزايش داد. در هر حال معماری و روشنايی دو مقولهء غير قابل تفکيک و در رابطهء مستقيم باهم هستند.
رستوران ها
شرط اصلی و بنیادین نورپردازی در هتل یا رستوران توجه به سلامت و اثربخش و مفید بودن آن است. رستوران در هتل باید طوری باشد كه به سالن غذا خوری صفايی خاص و حالتی گرم و صمیمانه ببخشد و با زیبایی و جذابیّت جالب توجهی پذیرای میهمانان باشد. در تأمین روشنایی رستوران نكات ظریفتری نیز وجود دارد.

مهمتر از همه این كه هر نوری هنگام صرف غذا در رستوران هتل ، مطلوب و مناسب نیست ، به طور مثال دادن نور سبز به سالن غذا خوری بسیار نامناسب است، زیرا ضمن این كه غذاها را بد رنگ نشان می دهد، میل به غذا را نیز از بین می برد و آن را باید اصطلاحاً «نور اشتها كور كن» نامید. بالعكس در سلف سرویسها و اسنك بارها كه غذا را سریع سرو می كنند، از نور زیاد استفاده می نمایند.
در سلف سرویسها واسنك بارها، از این عمل منظور خاصی دارند و آن این كه مشتری غذای خود را هر چه زودتر و سریعتر میل كند و جای خود را برای نشستن دیگری ترك گوید و باعث معطلی و ركود نشود. این خود یكی از علل و عوامل روانی است و به همین علت است كه نور تند و خیره كننده با آرامش خیال همراه نیست. اما در رستوران هتل چنین نیتی وجود ندارد و كارگردانان هتل علاقمندند كه در شیوه تأمین نور سالن غذا خوری ، حالتی بوجود آورند كه میل انگیز و اشتها آور باشد و وسایل راحتی و آسودگی در آن مرئی و ملحوظ گردد . بنابراین، بهتر است در رستوران هتل از نور غیر مستقیم استفاده شود.
موضوع نور پردازی در رستوران برای سرویس غذا ، یك امر فنی و تخصصی است .توان، شدت و رنگ نور از لوازم ساده وكم ارزشی نیست كه صاحب رستوران به دلخواه خود آن را طرح ریزی و عملی سازد . هر مشتری كه هنگام عصر وارد رستورانی می شود ، اول منابع نور را و سپس به رنگها و تغییرات نور و سایه ها توجه می کند و در آخر به محل و دكوراسیون نظر می افكند.
هتل ها
مسأله تأمین نور قسمتهای مختلف هتل یكی از مسائل فنی و هنری و درعین حال بسیار حسّاس وظریف است كه نیاز به تأمل ودقّت و ظرافت طبع و ذوق و سلیقه دارد و حتی با مسائل روحی و روانی نیز بی ارتباط نیست. مقدار برق مصرفی و تأمین هزینه آن را هم نمی توان بی اهمیّت تلقی كرد.
همچنین تأمین نور هتل در رفاه و آسایش مسافران و راحتی كار كاركنان تأثیر به سزایی دارد. بنابراین، اهميت رعایت تمام موارد مورد نظر، ایجاب می كند كه ترتیب خاصی، منطبق با اصول علمی و بهداشتی در آن لحاظ شود تا نكات لازم از هر جهت رعایت گردد. این كار مستلزم آن است كه از وجود یك متخصص مجّرب و كار آزموده استفاده شود تا موضوع تأمین نور لازم به نحو شایسته عملی گردد. با این وجود از نظر روشن شدن موضوع ، موارد قابل ذكر را یاد آوری می نماییم:

هزینه تأمین روشنایی، یكی از اقلام مخارج سنگین هتل به شمار می رود و چنانچه در مصرف برق دقت كافی به عمل نیاید، نه تنها موجب به هدر رفتن بودجه می گردد، بلكه از لحاظ كیفیت بهره برداری از نور هم سودی حاصل نشده و رفاه لازم فراهم نمی آيد، زیرا مصرف زیاد برق و تابش نورهای شدید و خیره كننده ونصب لامپهای پرنور، آرامش و راحتی مسافر و میهمان را تأمین نمی كند، بلکه در مواردی موجب ناراحتی اعصاب و ناخشنودی خاطر می شود. بنابراین، از لحاظ شدت نور، باید حدی معمول و متعارف در نظر گرفته شود و از افراط و تفریط پرهیز شود و نباید به آن فكر بود كه پرداخت هزینه زیاد دلیلی بر پسند مردم و نشانگر اهمیت بیشتر هتل است. با این وصف، باید هم از نظر صرفه و صلاح مالی از مصارف و مخارج زاید براحتیاج جلوگیری به عمل آید و هم در جهت خوشایند طبیعت انسان بذل مساعی شود.
نكته مهمتر این كه نور باید از نظر كمی و كیفی علاوه بر تأمین روشنایی مورد نیاز، زیبایی دكور را به نحو چشمگیری افزایش دهد و آرامش روحی و جسمی و سلسله اعصاب را به وجود آورد. به طور مثال نور زیاد از حد ، در راهروهای هتل به هیچ روی مقبول نیست. زیرا نور زیاد در راهروها بخودی خود به زیاد شدن سر و صدا كمك می كند و خواهی نخواهی سبب می شود كه مسافرین با هم با صدای بلندتری صحبت كنند و به این ترتیب ، مسافرینی كه در حال استراحت و رفع خستگی هستند و نیاز به آرامش و سكوت نسبی دارند، ناراحت می شوند و اين سلب آسایش موجبات عدم رضایت و ناخرسندی آنان را فراهم می آورد. چنانچه به راهروها نور كمتری داده شود خود به خود نوعی حالت بازدارنده ایجاد می كند و مسافرین وادار می شوند كه آهسته صحبت كنند وحتی الامكان سكوت را رعایت یا لااقل با صدای ملایم گفتگو نمایند. و این همان چیزی است كه همه مسافران طالب آنند و یا از نور كم چراغها احساس راحتی و آرامش می كنند .
معمولاً در راهروهای هتل ، در طول روز ، از نور سقف یا دیوارها، استفاده می شود و در شب از نور دیگری كه از فاصله نیم متری به كف راهروها می رسد برخوردار می شوند. برای این منظور از ارتفاع نیم متری زمین در دیوارها چراغهایی نصب می كنند كه در داخل دیوار قرار دارد و روی آنها از طلق پوشیده می شود و فاصله این چراغها را تقریباً دو یا سه متر از یكدیگر در نظر می گیرند و نور شب راهروها ، از این چراغها تاَمین می شود و روی پله های هتل نیز همین منوال رعايت می شود، بااین روش مسافرین قادرند جلوی پای خود را به خوبی ببینند و به راحتی عبور و مرور نمایند.
اتاقها باید از نور كافی برخوردار باشد. بخصوص سلف سرویس و پیش خوان آن یا بالای فرهای آشپزخانه حتماً باید نور زیاد ومناسب داشته باشد. معمولاً برای این منظور از نورافكن نیز استفاده می كنند .

اين متن به سفارش وبسايت پارسيان الكتريك بخش مقالات قبرق و الكتريك گردآوري شده است.شمارگان120