اغلب خطر برق گرفتگي در مواقعي پيش مي آ يدكه پوشش سيمهاي برق و الكتريك معيوب شده باشد اگر روپوش سيمهاي حامل برق و الكتريك پاره يا در آ ن شكافي ايجاد شود در موقع دست زدن ممكن است سانحه اي بوجود آيد

روشهاي پيشگيري از خطرات برق :  اغلب خطر برق گرفتگي در مواقعي پيش مي آ يدكه پوشش سيمهاي برق و الكتريك معيوب شده باشد اگر روپوش سيمهاي حامل برق و الكتريك پاره يا در آ ن شكافي ايجاد شود در موقع دست زدن ممكن است سانحه اي بوجود آيد همچنين ممكن است پوشش سيمهاي داخلي موتورها يا دستگاههاي الكتريكي ساييده يا سوخته شود ودراثرتماس بابدنه دستگاه مخاطراتي ايجاد كند اين مورد بيشتر در موتورها يا دستگاههايي كه قابل حركت بوده وآ نها رابراي انجام كار ا زنقطه اي به نقطه ديگر حمل مي كنند پيش مي آ يد .اگر شدت جريان از 025/0 آمپر تجاوز كند در موقع عبور از بدن موجب مرگ مي شود. مقاومتي كه بدن شخص در مقابل عبور جريان برق و الكتريك بوجود مي آ يد متفاوت است واز 500 تا 5000 اهم يا بيشتر مي رسد . اين اختلاف مقاومت بستگي به طبيعت شخص و وضع محيطي دارد كه در آن قرار گرفته است . در شرايط نا مساعد ومواردي كه تدابير حفاظتي كامل اتخاذ نشده باشد يك اختلاف پتانسيل مختصرمثلا 15 تا20 ولت نيز ممكن است براي شخص خطرناك باشد . البته عبورجريان نيزدرشدت برق گرفتگي وخطرات ناشي از آ ن دخالت تام دارد . اگر در دستگاههايي كه با فشار ضعيف 24 ولت كار مي كنند اتصال بدنه بوجود آ يد ممكن است به اشخاصي كه مورد برق گرفتگي حساسيت واستعداد دارند آسيب برساند زيرا اگر مقاومت بدن شخص درحدود 1500 اهم باشد جرياني معادل 048/0 آمپر از بدن عبوركرده وچون ميزان آ ن ازحد 025/0 آمپر بيشتر است باعث مرگ او خواهد شد . تامين حفاظت بوسيله ايزوله كردن شخص: يكي از راه حل هاي اساسي براي محفوظ كردن كارگران عبارت است از ايزوله كردن آنها بوسيله دستكش،كاسك ، لباس يا كفش حفاظتي كه از موارد عايق ساخته شده و شخص رادر مقابل ورود جريان از بدن، كف محل كار را با موا د عايق مانند فرش لاستيكي مفروش كرده و يا از زير پايي يا چهار پايه يا پايه هاي عايق استفاده كرد. دو يا چند جسم هادي يا دستگاههاي الكتريكي كه نزد به هم قرار داشته باشد ممكن است دراثرعواملي مانند اتصالي به بدنه وامثال آ ن داراي اختلاف پتانسيلهاي مختلف شوند و دست كارگران در آن واحد به هر دوي آنها اصابت كند كه دراين صورت با وجود مجهز بودن به كفش عايق جريان خطرناك از بدن كارگرعبور خواهد كرد. شدت جريان خطرناكي كه ازبدن عبور مي كند متناسب با اختلاف پتانسيل بين دودستگاه فوق الذكر مي باشد دراين قبيل موارد مي بايد اين اجسام را بوسيله يك سيم هادي به يكديگرمتصل كرد تا درچنين مواردي اختلاف پتانسيل بين آ نها وجود نداشته باشد . حفاظت در مورد اتاق يا محفظه هايي كه بدنه آ نها داراي پتانسيل يكسان مي- باشد : اگر شخصي درداخل اتاق يا محفظه اي قرارگيرد كه پتانسيل تمام نقاط آ ن باهم مساوي ويكسان باشد تا در مدتي كه در داخل اتاق باقي مانده خطري برايش موجود نيست ولي به محض اينكه پاي خودرا براي خروج از اتاق روي زمين گذاشت تحت اثر اختلاف پتانسيل اتاق و زمين دچار برق گرفتگي خواهد شد .  تامين حفاظت بوسيله ايزوله كردن سيم ترانسفورماتور از زمين: براي اينكه شدت جريان موجود در يك سيم هادي كه به منبع توليد برق متصل شده است از بدن شخص بگذردكافي است كه مدار جريان آ ن بسته شود مدار در اين مورد فقط با متصل كردن سيم خنثي ترانسفورماتور مي باشد اين منظور در موردي تعيين مي شود كه كارخانه يا محل كار داراي يك ترانسفورماتور مخصوص به نام ترانسفورماتورايزولمان باشد تغذيه كليه دستگاهها مستقيماً بوسيله اين ترانسفور ماتور عملي مي گردد . همچنين ممكن است ترانسفورماتورهايي رابه اسم ترانسفورماتورايزولمان روي مدار تغذيه هريك از دستگاههاي مورد نظر قرار دارد متاسفانه دراين مورد اگر در محلي از شبكه اتصال به زمين ايجاد شود چون مدار مسدودي از راه زمين بوجود مي آيد خطر برق گرفتگي پيش خواهد آمد . براي جلوگيري از خطر بايد مراقبتهاي دقيق به عمل آورد كه شبكه در طول خط كاملا عايق باشد ودستگاههاي الكتريكي روي فوند امنتها عايق نصب شده باشد همچنين اگر در پوشهاي عايق سيمهاي الكتريكي ناقل جريان عيني مشاهده شد بايد بلافاصله اقدام به تعمير يا تعويض آنها گردد.  تامين حفاظت بوسيله اتصال دادن به زمين : طريقه ديگري كه براي جلوگيري ازخطر برق گرفتگي موجود مي باشد عبارت است از اتصال دادن بدنه به زمين در مورد كليه قطعات فلزي و دستگاههاي الكتريكي كه ممكن است دراثرخراب شدن روپوش سيم ووصل شدن به بدنه اين قطعات توليد جريان خطرناك اتصالي كند با اجراي اين عمل بدن شخص كه با اين دستگاهها معيوب تماس پيدا مي كند درانشعاب جريان قرار مي گيرد و مقدار شدت جرياني كه به طورشنت از بدن عبور مي كند جزيي ا زجريان خطرناك اصلي مي باشد و اگر سيم اتصال به زمين به طور صحيح وبا مقاومت كم نصب شده با شد شدت جرياني كه از بدن عبور ميكند به ميزان خطرناك 025/0 آ مپر خطرناك نمي رسد . در كارخانجات براي جلوگيري از خطرعبور جريان از بدن در اثر ايجاد اتصالي بين فاز و بدنه دستگاههاي برقي بايد بوسيله سيمي با مقاومت كم وحساب شده بدنه دستگاهها را به زمين اتصال داد .  تامين حفاظت افراد بوسيله رله ديفرانسيل : رله ديفرانسيل روي موتورها ومصرف كننده ها نصب شده و روي اختلاف جريان خروجي دستگاه عمل كرده ودر صورت ايجاد اتصال بدنه در دستگاه وفرار جريان خطا به زمين ميزان جريان خروجي ا ز دستگاه كمتر از جريان ورودي مي شود جريان ورودي وخروجي در دوسيم پيچ كه در دو جهت مخالف يكديگر پيچيده شده مي رود . در حال عادي كه اتصال بدنه بوجود نيامده جريان هر دو سيم پيچ مساوي بوده حوزه مغناطيسي ايجاد نمي شود ولي دراثر ايجاد اختلاف بين دو جرياني كه در اين دو سيم پيچ مي رود حوزه مغناطيسي ايجاد شده و هسته مغناطيسي باعث قطع مدار مي گردد زمان قطع مدار در حدود1/3 ثانيه بوده وبه اين طريق اتصال به بدنه را در اين مدت كوتاه قطع مي كند وديگر خطر برق گرفتگي نخواهد داشت .

اين متن به سفارش وبسايت پارسيان الكتريك لاله زار بخش مقالات برق و الكتريك گردآوري شده است.شمارگان148