ترانزیستور پیوندی دوقطبی یا بیجیتی نوعی ترانزیستور است که دارای سه پایه به نامهای بیس (B)، امیتر (E) و کلکتور (C) میباشد و چون در این قطعه اثر الکترون ها و حفرهها هر دو مهم است، به آن ترانزیستور دوقطبی گفته میشود و در مقابل ترانزیستورهای تکقطبی، مانند ترانزیستور اثر میدان و ترانزیستور اتصال نقطه ای، قرار میگیرد که تنها یک نوع حمل بار دارند.
انواع ترانزیستور پیوندی:
با توجه به نحوهٔ قرار گرفتن نیمهرساناهای مثبت و منفی در ترانزیستور، آنها را به دو دستهٔ پیانپی و انپیان تقسیم میکنند.
-پیانپی
شامل سه لایه نیمه رسانا که دو لایه کناری از نوع p و لایه میانی از نوع n است، میباشد و مزیت اصلی آن در تشریح عملکرد ترانزیستور این است که جهت جاری شدن حفرهها با جهت جریان یکی است.
-انپیان
شامل سه لایه نیمه رسانا که دو لایه کناری از نوع n و لایه میانی از نوع p است، میباشد. پس از درک ایدههای اساسی برای قطعه pnp میتوان به سادگی آنها را به ترانزیستور پرکاربردتر npn مربوط ساخت.
-ساختمان ترانزیستور پیوندی
ترانزیستور دارای دو پیوندگاهاست. یکی بین امیتر و بیس و دیگری بین بیس و کلکتور. به همین دلیل ترانزیستور شبیه دو دیود است. دیود سمت چپ را دیود بیس-امیتر یا صرفاً دیود امیتر و دیود سمت راست را دیود کلکتور-بیس یا دیود کلکتور مینامند. میزان ناخالصی ناحیه وسط (بیس) به مراتب کمتر از دو ناحیه جانبی است. این کاهش ناخالصی باعث کم شدن هدایت و بالعکس باعث زیاد شدن مقاومت این ناحیه میگردد.
امیتر که شدیداً آلائیده شده، نقش گسیل و یا تزریق الکترون به درون بیس را به عهده دارد. بیس بسیار نازک ساخته شده و آلایش آن ضعیف است و بنابراین بیشتر الکترونهای تزریق شده از امیتر را به کلکتور عبور میدهد. میزان آلایش کلکتور کمتر از میزان آلایش شدید امیتر و بیشتر از آلایش ضعیف بیس است و کلکتور الکترونها را از بیس جمعآوری میکند.
محل قرار گرفتن پایهها در هر ترانزیستور ممکن است متفاوت باشد —برای نمونه بیس ممکن است پایهٔ وسط یا کناری باشد— و برای یافتن آنها میتوان به کتابهای اطلاعت ترانزیستور مراجعه کرد. در ترانزیستورهای توانبالای صنعتی که به ترانزیستور های قدرت مشهورند پایهٔ کلکتور اغلب همان بدنهٔ ترانزیستور است.
سطح تماس بین لایهٔ امیتر و بیس نسبت به سطح تماس بین لایهٔ کلکتور و بیس کمتر است. بیشترین حجم بین سه لایه را لایهٔ کلکتور و کمترین حجم را لایهٔ بیس دارد. مقاومت بین پایههای بیس-امیتر از مقاومت بین پایههای بیس-کلکتور بیشتر است و از این موضوع میتوان برای تشخیص پایههای ترانزیستور استفاده کرد. ولتاژ سد دیودهای ترانزیستور برای ترانزیستورهای سیلیسیم ۰٫۷ ولت و برای ترانزیستورهای ژرمانیوم ۰٫۲ ولت است.
شکل ظاهری ترانزیستورها با توجه به توان و فرکانس کاریشان متفاوت است. در ترانزیستورهای توانبالای صنعتی معمولاً سوراخی روی ترانزیستور قرار دارد که برای پیچشدن ترانزیستور به سطوح فلزی هیت سینک به کار میرود که این کار موجب خنکشدن ترانزیستور میگردد. اما ترانزستورهایی که در مدارهای معمولی و برای فرکانسهای بالا ساخته میشوند معمولاً این سوراخ را ندارند.
-طرز کار ترانزیستور پیوندی
طرز کار ترانزیستور را با استفاده از نوع npn مورد بررسی قرار میدهیم. طرز کار pnp هم دقیقاً مشابه npn خواهد بود، به شرط اینکه الکترونها و حفرهها با یکدیگر عوض شوند. در نوع npn به علت تغذیه مستقیم دیود امیتر ناحیه تهی کم عرض میشود، در نتیجه حاملهای اکثریت یعنی الکترونها از ماده n به ماده p هجوم میآورند. حال اگر دیود بیس _ کلکتور را به حالت معکوس تغذیه نمائیم، دیود کلکتور به علت بایاس معکوس عریضتر میشود.
الکترونهای جاری شده به ناحیه p در دو جهت جاری میشوند، بخشی از آنها از پیوندگاه کلکتور عبور کرده، به ناحیه کلکتور میرسند و تعدادی از آنها با حفرههای بیس بازترکیب شده و به عنوان الکترونهای ظرفیت به سوی پایه خارجی بیس روانه میشوند، این مولفه بسیار کوچک است.
-نواحی کاری
ترازیستورهای پیوندی دوقطبی میتوانند در سه ناحیهٔ قطع، اشباع و فعال کار کنند. معمولاً از ناحیهٔ فعال برای تقویتکردن و از ناحیههای قطع و اشباع برای کلیدزنی استفاده میشود.
این متن به سفارش وبسایت پارسیان الکتریک لاله زار بخش مقالات برق والکتریک گرد آوری شده است.شمارگان60
گردآوری وتدوین خانم همتی
پارسیان الکتریک لاله زار : بزرگترین وبسایت تخصصی صنعت برق و الکتریک کشور ،ثبت شرکت های تولیدی و معرفی تمامی محصولات الکتریکی ، ثبت رایگان همه مشاغل صنعت برق ، تدوین و گرد آوری مقالات تخصصی برق ، الکتریک ، الکتروتکنیک ، الکترونیک.
پخش پارسیان الکتریک : تهیه و توزیع کالای الکتریکی - ارسال سریع کالا به تمام نقاط کشور
شماره تماس 02166344750
آدرس دفتر مرکزی : خ لاله زار شمالی، بالاتر از منوچهری-کوچه مصباح کریمی-پلاک 13-واحد 3
شماره تماس 02166344750