ما نمی توانیم الكترونها یا پروتونها را دیده یا لمس كنیم. به همین دلیل نمی توانیم آنها را بشماریم. در نتیجه به ابزاری احتیاج داریم تا بتوانیم آنها را بشماریم. شدت روشنايي لامپ مشخصاتی از شدت جریان را به ما نشان می دهد، ولی دو نقص اصلی دارد.

آمپر متر چیست؟

● ریشه لغوی

لغت ammeter از كلمه amper مشتق شده است. توجه كنید كه حرف P در كلمه amper حذف شده است و فقط دو حرف اول این كلمه در لغت ammeter بكار رفته است.

ما نمی توانیم الكترونها یا پروتونها را دیده یا لمس كنیم. به همین دلیل نمی توانیم آنها را بشماریم. در نتیجه به ابزاری احتیاج داریم تا بتوانیم آنها را بشماریم. شدت  روشنايي لامپ مشخصاتی از شدت جریان را به ما نشان می دهد، ولی دو نقص اصلی دارد. اول اینكه نمی تواند شدت جریان را در واحدی كه به آسانی قابل یادداشت و مقایسه با اندازه گیری شدت جریان در محلها و زمانهای دیگر است، اندازه بگیرد. همچنین در شدت جریانهای معین می توان از آن استفاده كرد. اگر مقدار شدت جریان خیلی كم باشد، لامپ روشن نمی شود و اگر شدت جریان خیلی زیاد باشد، لامپ می سوزد. برای رفع نقص اول به ابزاری احتیاج داریم كه به ما نشان دهد، چند آمپر (چند كولن الكترون در هر ثانیه) در مدار جریان دارد. دستگاه مخصوصی كه این اندازه گیری را انجام می دهد، آمپرمتر (ammetr) نامیده می شود.

● طرز كار آمپرمتر

در آمپرمتر های عقربه ای،آمپرمتر مقدار شدت جریانی را كه از آن می گذرد، بوسیله یك عقربه كه در روی صفحه درجه بندی شده حركت می كند، نشان می دهد. میزان انحراف عقربه آمپرمتر با تعداد الكترونهایی كه از این دستگاه می گذرند، نسبت مستقیم دارد. یعنی نشان می دهد كه چه مقدار بار الكتریكی در ثانیه از آن عبور می كند. ولی در آمپرمترهای دیجیتالی مقدار شدت جریان به صورت یک عدد نمایش داده می شود.

● نحوه استفاده از آمپرمتر

آمپرمتر از خیلی جهات شبیه كنتور آب است كه میزان آب مصرف شده منازل را اندازه می گیرد. هر دو دستگاه (آمپرمتر و كنتور آب) باید طوری در مدار قرار گیرند كه جریانهای الكتریسیته و آب از آنها بگذرد، تا بتوان شدت جریان را اندازه گرفت. تمام آبی كه از لوله اصلی وارد خانه می شود، باید از كنتور آب عبور كند. آمپرمتر نیز باید طوری قرار گیرد كه تمام جریان الكتریسته از آن بگذرد، تا بتوان تمام شدت جریان الكتریكی را بوسیله آن اندازه گرفت. این نوع اتصال را اتصال متوالی یا سری می گویند. یعنی اجزا تشكیل دهنده مدار در یك خط مستقیم (یك مسیر هدایت كننده) به یكدیگر اتصال دارند.

● مراحل قرار دادن آمپرمتر در مدار

برای قرار دادن آمپرمتر در مدار متوالی به ترتیب زیر عمل كنید.

۱) نیروی خارجی را كه به مدار وارد می شود، قطع كنید.

۲) آن قسمت از مدار را كه آمپرمتر در آن قرار دارد، باز كنید یا ببرید.

۳) انتهای مثبت آمپرمتر را به سیمی كه به قطب مثبت پیل می رود، وصل كنید.

۴) انتهای منفی آمپرمتر را به سیمی كه به قطب منفی پیل می رود، وصل كنید.

مراحل ۴ , ۳ (كه عبارتند از انتقال مثبت به مثبت ، منفی به منفی) را دقت در پلاریته می نامند و این امر مهم است. زیرا دستگاه اندازه گیری آمپرمتر شدت جریان را در یك جهت نشان می دهد. اگر دستگاه اندازه گیری را بطور عكس در مدار قرار دهیم، چون جریان در جهت عكس (كه مناسب آمپرمتر نیست) از آن می گذرد و انحراف عقربه بوجود می آید كه باعث شكسته شدن یا خم شدن آن می گردد. فیش قرمز را به جك قرمز آمپرمتر و فیش سیاه را به جك سیاه در بالای آمپرمتر وصل كنید.

نکته مهم : دقت كنيد كه شدت جريان مدار نبايد بيش از حد تعيين شده براي اندازه گيري باشد. زيرا آمپرمتر بر حسب درجه بندي خود ، شدت جريانهاي معيني را مي‌تواند اندازه بگيرد و در صورتی که شدت جریان مدار بیشتر از حد تعیین شده بر روی آمپرمتر بیشتر باشد موجب آسیب دیدن آمپرمتر می شود.

● خطای دستگاه اندازه گیری (Meter Tolrances)

باید توجه داشت كه در یك مدار معین آمپرمترهای مختلف ، اندازه شدت جریان را با كمی اختلاف نشان می دهند. این امر بدان دلیل است كه مقداری از انرژی كه در مدار جریان دارد، برای بكار انداختن آمپرمتر مصرف می شود و همه آمپرمترها هم یكسان نیستند. همچنین به علت اختلافی كه در ساختمان آمپرمتر و تلف شدن انرژی وجود دارد، شدت جریانی را كه در روی آمپرمتر می خوانید، تقریبی است.