در حالت کلی و از دید کاربردی پست های فشار قوی را می توان در سه دسته کلی تقسیم بندی نمود : 1- پست های بالا برنده ولتاژ Step Up Substation 2- پست های توزیع (کاهنده ولتاژ) Distribution Substation 3- پست های کلیدی Switching Substation

انواع پست های فشار قوی

در حالت کلی و از دید کاربردی پست های فشار قوی را می توان در سه دسته کلی تقسیم بندی نمود :

1-     پست های بالا برنده ولتاژ Step Up Substation

2-    پست های توزیع (کاهنده ولتاژ) Distribution Substation

3-    پست های کلیدی Switching Substation   

 •        پست های بالا برنده ولتاژ Step Up Substation

ولتاژ تولیدی ژنراتورها بعلت محدودیت هایی که در ساخت آنها وجود دارد محدود بوده و برای انتقال اقتصادی قدرتهای زیاد به فواصل طولانی لازم است که ولتاژ آنها افزایش یابد . بنابراین معمولاً در نیروگاههای بزرگ که از مراکز مصرف دور می باشند ، لازم است پستهایی به منظور تبدیل ولتاژ به ولتاژ بالاتر (که مقدار آن بستگی به فاصله و قدرت انتقالی دارد) احداث گردند . به این پست ها که وظیفه افزایش ولتاژ تولیدی را دارند پست های افزاینده می گویند .

•         پست های توزیع (کاهنده ولتاژ) Distribution Substation

ولتاژ انرژی الکتریکی مورد نیاز مصرف کنندگان بایستی در حد مطلوب کاهش داده شود تا بتواند قابل مصرف باشد ، این کاهش ولتاژ از طریق پست های کاهنده و یا پست های توزیع صورت می گیرد . ولی باید توجه داشت که کاهش ولتاژ از مقدار خیلی زیاد به مقدار خیلی کم از طریق ایستگاههای توزیع با قدرت کم اقتصادی نمی باشد و بنابراین لازم است که این ولتاژ در چند مرحله کاهش داده شود .

•         پست های کلیدی Switching Substation   

این پست ها در واقع هیچگونه تبدیل ولتاژی انجام نمی دهند بلکه فقط کارشان ارتباط خطوط مختلف شبکه به یکدیگر است . لازم به تذکر است که ممکن است پست هایی در شبکه وجود داشته باشند که ترکیبی از هر یک از پست های فوق باشند . بعنوان مثال قسمتی از پست نیروگاهی می تواند با کاهش ولتاژ عمل توزیع را نیز انجام دهد و یا در پستی علاوه بر انجام عمل ارتباط خطوط مختلف عمل تبدیل یا کاهش ولتاژ نیز صورت بگیرد .

پستها از نظر کلی و موقعیت قرار گرفتن تجهیزات به سه گروه تقسیم می شوند که عبارتند از :

1-     پست های باز (بیرونی) Outdoor

پست های باز ، پست هایی هستند که تجهیزات فشار قوی آنها در محوطه باز قرار دارند و مستقیماً در معرض تغییرات شرایط جوی غیر قابل کنترل می باشند .

انواع پست های باز :

- پست های معمولی Conventional Substation

- پست های گازی Gas Insulated Substation (GIS)

- پست های هوایی Pole Mounted Substation

 پست های معمولی :

پست هایی هستند که عایق ، بین فازها و قسمت های برق و الکتریک دار با زمین هوای آزاد می باشد پس بنابراین لازم است فواصل معینی بین قسمتهای برق و الکتریکدار برق و الکتریکرار باشد و علاوه بر آن برای ایمنی افرادی که در محوطه پست عبور و مرور می کنند ، فواصل مشخص و معینی بین تجهیزات با زمین در نظر گرفته شود . در پست های معمولی تجهیزات مستقیماً در معرض عوامل جوی از قبیل آلودگی و غیره می باشند . این پست ها در مواقعی که با محدودیت هایی از قبیل زمین ، آلودگی و غیره روبرو نیستیم کاربرد داشته و اقتصادی ترین نوع پست ها در ولتاژهای بالا می باشند .

 پست های گازی GIS :

پست هایی هستند که قسمت های برق و الکتریک دار تجهیزات (بخصوص تجهیزات سوئیچگیر) در داخل محفظه های فلزی پر شده از گاز SF6 قرار دارند . این محفظه فلزی دارای پتانسیل صفر (زمین) بوده بنابراین رعایت فواصل مشخص الزامی نیست . لازم به تذکر است که SF6 گازی دارای خاصیت عایقی بسیار خوبی در فشارهای بالا بوده و معمولاً در پست های فشار قوی نقش بسیار عمده ای در جهت کاهش ابعاد و همچنین بی اثر نمودن آلودگی های محیط به عهده دارد . در مواردی خاص مانند محدودیت فضا در نصب می توان این پست ها را به صورت خاص وOutdoor نصب نمود .

 پست های هوایی :

کاربرد پست های توزیع (هوایی) در ولتاژهای 20 کیلوولت به پایین و با قدرت کم می باشد که معمولا در نقاط شهری و یا روستاها بر روی تیرهای برق و الکتریک نصب می گردند و با هزینه بسیار کمی نیز احداث می گردند و عمده ترین تجهیزات آنها ترانسفورماتورها می باشند .

 2.       پست های بسته (داخلی) Indoor

پست های داخلی پست هایی هستند که تمام تجهیزات فشار قوی آنها (که در اکثر آنها معمولا ترانسفورماتورهای قدرت در فضای آزاد نصب می شوند) در محوطه پوشیده قرار دارند .

اصولا کلمات indoor و outdoor در مورد اکثر تجهیزات فشار قوی بکار برده می شود و در واقع معرف نحوه کاربرد وسیله مزبور از نظر نصب در فضای آزاد و یا بسته می باشد . بدیهی است که تجهیزات outdoor بایستی دارای شرایط ویژه ای از نظر شرایط جوی محیط (درجه حرارت ، آلودگی و ...) باشند که لزوماً تجهیزات indoor دارای چنین ویژگیهایی نمی باشند .

انواع پست های بسته (Indoor) :

- پست های گازی GIS

- پست های معمولی Conventional

 پست های گازی :

در بعضی از مناطق که به عللی از قبیل کمبود جا و یا آلودگی بیش از حد (مناطق ساحلی) امکان احداث پست های معمولی نمی باشد ، از پست های گازی استفاده می شود . همانطوری که قبلا هم اشاره شد در این پست ها   قسمت های برق و الکتریکدار در محفظه های فلزی پر شده از گاز قرار دارند ضمناً تجهیزات نسبت به یکدیگر و یا زمین کاملا ایزوله نصب می گردند .

این پستها ممکن است بصورت رو زمینی و یا زیر زمینی نیز طراحی شوند . در کشورهایی که زمین از ارزش      فوق العاده بالایی برخوردار است مثل کشور ژاپن ، این پستها در طبقات زیرین ساختمان های بزرگ قرار می گیرند و ترانسفورماتورهای آنها از سیستم خنک کنندگی آبی استفاده می نماید .

3-  پست های معمولی :

پست هایی هستند با ولتاژ پایین (تا حدود 63 کیلوولت) که برای جلوگیری از افزایش اثرات آلودگی محیط و محدودیت های شهری بصورت بسته احداث می شوند . این پست ها تا ولتاژ 132 کیلوولت نیز وجود دارد ولی باید توجه داشت که در ولتاژهای بالا به لحاظ بزرگ شدن ابعاد ، هزینه ایجاد ساختمان زیاد بوده و معمولا اقتصادی  نمی باشد . این پستها در ولتاژهای پایین به صورت های کیوسکی ، زیرزمینی و غیره نیز وجود دارند .